W IPN o wywiadach, wojskowym i cywilnym

  Dziś /14.02.2012/ w Centrum Edukacyjnym IPN przy ul. Marszałkowskiej 21/25 w Warszawie odbyła się dyskusja na temat ksiażek Sławomira Cenckiewicza o wywiadzie wojskowym i Zbigniewa Siemiątkowskiego o wywiadzie cywilnym . Ksiazka Cenckiewicza nosi tytuł "Długie ramie Moskwy" i była omawiana przeze mnie z okazji jej wrześniowej promocji /patrz /TUTAJ//. Zacytuję teraz garść informacji ze strony IPN /TUTAJ/:

  "Dnia 14 lutego 2012 r. w Centrum Edukacyjnym IPN im. Janusza Kurtyki „Przystanek Historia” (ul. Marszałkowska 21/25) odbędzie się dyskusja wokół najnowszych publikacji o wywiadzie PRL: dr. hab. Sławomira Cenckiewicza „Długie ramię Moskwy. Wywiad wojskowy Polski Ludowej 1943–1991” i dr. Zbigniewa Siemiątkowskiego „Wywiad a władza. Wywiad cywilny w systemie sprawowania władzy politycznej PRL”. W dyskusji oprócz Autorów udział wezmą: Witold Bagieński (BUiAD IPN), dr Władysław Bułhak (BEP IPN) i prof. Andrzej Paczkowski.

  (...) Książka Sławomira Cenckiewicza „Długie ramię Moskwy. Wywiad wojskowy Polski Ludowej 1943-1990” opisuje genezę wywiadu wojskowego w komunistycznej Polsce oraz rolę Sowietów w jego działalności. Autor przedstawia kierunki działalności wywiadu, politykę personalną i struktury.

  (...) Książka Zbigniewa Siemiątkowskiego „Wywiad a władza. Wywiad cywilny w systemie sprawowania władzy politycznej PRL” to pierwsza naukowa monografia działalności wywiadu Ministerstwa Spraw Wewnętrznych, który w PRL, a i później, miał, a w każdym razie starał się mieć, istotny wpływ na podejmowanie decyzji politycznych.

  (...)Dr hab. Sławomir Cenckiewicz (ur. w 1971 r.) – historyk, autor prawie stu publikacji naukowych, popularnonaukowych i źródłowych. Publikował m.in. na łamach „Arcanów”, „Niepodległości” (Nowy Jork-Londyn-Warszawa), „Biuletynu IPN”, „Pamięci i Sprawiedliwości” (Warszawa), „Dziejów Najnowszych” (Warszawa), „Orła Białego” (Londyn), „Wprost” i „Tygodnika Solidarność”, „Rzeczpospolitej”, „Christianitas” i „Gazety Wyborczej”. Autor m.in.: Oczami bezpieki. Szkice i materiały z dziejów aparatu bezpieczeństwa PRL (nagroda w Konkursie Literackim im. Jozefa Mackiewicza w 2005 r. oraz wyróżnienie w Konkursie Literackim im. Brutusa w 2005 r.), Tadeusz Katelbach (1897-1977). Biografia polityczna (Nagroda im. Jerzego Łojka w 2006 r.), Sprawa Lecha Wałęsy (wyróżniona nagrodą w Konkursie Literackim im. Jozefa Mackiewicza w 2009 r.), Śladami bezpieki i partii. Studia. Źródła. Publicystyka; Gdański Grudzień '70. Rekonstrukcja. Dokumentacja. Walka z pamięcią; Anna Solidarność.

  Dr Zbigniew Siemiątkowski (ur. w 1957 r.) – politolog, polityk, poseł na Sejm I, II, III i IV kadencji, były minister spraw wewnętrznych i koordynator służb specjalnych. W 1995 r. pełnił funkcję rzecznika kampanii prezydenckiej Aleksandra Kwaśniewskiego, a następnie podsekretarza stanu w Kancelarii Prezydenta RP i zastępcy szefa Biura Bezpieczeństwa Narodowego. W lutym 1996 r. został mianowany ministrem spraw wewnętrznych w rządzie Włodzimierza Cimoszewicza. Od stycznia do października 1997 r. był ministrem – członkiem Rady Ministrów, koordynatorem służb specjalnych. W III kadencji (1997–2001) zasiadał w Komisji ds. Służb Specjalnych.".

  Po przeczytaniu powyższych informacji stało się dla mnie jasne, iż impreza będzie z pewnością ciekawa. Zestawienie niezależnego historyka Sławomira Cenckiewicza z komunistą Siemiątkowskim /do PZPR wstąpił w 1978 w wieku 21 lat, a obecnie jest członkiem SLD/ zapowiadało, ze nudno nie będzie. Po raz pierwszy w życiu udałam się do IPN. Dyskusja miała się zacząć o 17:30, ale opóźniła się nieco, gdyż dr Bułhak ugrzązł w korku i się spóźnił.

  Przy długim stole siedzieli kolejno mgr Bagieński, dr hab. Cenckiewicz, prof. Andrzej Paczkowski, dr hab. Siemiątkowski i dr Bułhak. Spotkanie bardzo sprawnie prowadził prof. Paczkowski. Zagaił on, wyrażając zdumienie duża ilością uczestników. Rzeczywiście, przyszło bardzo duzo ludzi, wszystkie miejsca były zajęte, niektórzy słuchacze stali lub siedzieli na podłodze. Z pewnością było ponad 180 osób. Profesor Paczkowski omówił pokrótce oba dzieła, po czym oddał głos ich recenzentom.

  Najpierw wypowiedział się mgr Bagieński. Zauważył on, iż Cenckiewicz opisał nie tylko czasy PRL, ale i działalność WSI po 1989 r. przy czym korzystał z różnych źródeł, także rosyjskich. Podkreślał on nieudolność wywiadu wojskowego i jego całkowite podporządkowanie Moskwie. Siemiątkowski natomiast ograniczał się przede wszystkim do czasów PRL, opierał się na relacjach pracowników wywiadu, nie konfrontując często tych opowieści z innymi źródłami. Twierdził też, ze w wywiadzie cywilnym zachodził proces jego "polonizacji" i stopniowego uniezależnienia się od Sowietów. Chwalił też osiągnięcia wywiadu cywilnego.

  Dr Bułhak stwierdził, że Cenckiewicz reprezentuje podejście brytyjskie do badania wywiadu oparte na źródłach historycznych, a Siemiątkowski podejście amerykańskie oparte na relacjach świadków. Cenckiewiczowi zarzucił nadmierne zaufanie do materiałów sowieckich, będących często wytworem propagandy.

  Potem zabrali głos obaj autorzy. Zgodzili się oni z większością uwag recenzentów, doprecyzowując niektóre kwestia. Siemiątkowski oświadczył, iż jest politologiem i najbardziej interesowały go mechanizmy władzy, a w szczególności to, skąd się biorą irracjonalne decyzje.

  Następnie przyszedł czas na pytania z sali. Okazało się wtedy, ze na spotkanie przyszło wielu oficerów wywiadu, zwłaszcza wojskowego. Był generał Marek Dukaczewski, były szef WSI oraz pułkownicy: Jarecki, Oczkowski i Lipert. Starali się oni ze wszystkich sil bronić wywiadu wojskowego przed Cenckiewiczem. Najostrzej wypowiadał się Dukaczewski, zarzucając historykowi niekompetencje oraz opieranie się na artykułach z prasy. W końcu obecni go wybuczeli i profesor Paczkowski musiał wszystkich uspokajać. Pułkownicy Oczkowski i Lipert zachwalali sowieckie kursy GRU, w których uczestniczyli, twierdząc iz dużo się tam nauczyli. Lipert sprostował też błąd w książce Cenckiewicza, mówiąc, że był attache wojskowym nie w Kolonii, ale w Wiedniu. Najrozsądniej wypowiadał się płk. Jarecki zauważając, że w wywiadzie wiele rzeczy ustalano na gębę i ważne jest zbieranie świadectw byłych pracowników wywiadu, dopóki ci jeszcze żyją.

  Jako ostatni w tej dyskusji zabrał głos p. Lech Kowalski, biograf Jaruzelskiego. Opowiedział on o niekompetencji ministrów Onyszkiewicza i Komorowskiego. Autorzy książek odpowiedzieli dyskutantom. Cenckiewicz stwierdził, iż często materiały źródłowe są ściśle tajne i nie wolno ich cytować w książce. Opisał w jaki sposób przejawiała się podległość wobec Rosjan. Wsparł go prof. Paczkowski przedstawiając dokument z marca 1989 w którym gen. Misztal, ówczesny szef wywiadu wojskowego pokornie prosi dowódcę GRU o pozwolenie na podjecie rozmów z Amerykanami. Siemiątkowski mówił potem o roli Amerykanów w przekształceniu wywiadu cywilnego w UOP, o relacjach dotyczących grudnia 1970 i lipca 1980, ktorych nie zamieścił w swojej pracy, gdyż nie udało się ich potwierdzić. Opowiedział też o tym, kto z I sekretarzy KC PZPR potrafił korzystać z danych wywiadu. Okazało się, że najlepszy był w tym Kania.

  Spotkanie zakończyło się krótko przed 20:00. Było ono filmowane przez Bernardo z Blogpressu.pl. Wrzucę link w komentarzu, gdy tylko będzie to możliwe.