♦ Wartownicy II

Dzięki „Morsikowi” mogliśmy poznać biografie inicjatorów Warty Honorowej przed Pałacem Prezydenckim, jaką zaciągnęli odznaczeni w święto Wojska Polskiego w hołdzie Zwierzchnikowi Sił Zbrojnych – Prezydentowi RP Lechowi Kaczyńskiemu, Generalicji i wszystkim ofiarom Tragedii Smoleńskiej. Tekst „Wartownicy” pokazał działaczy „Solidarności” z różnych stron Polski, którzy nie ustają w działaniach na rzecz podmiotowości Narodu.

Wśród uczestników Warty Honorowej 15 sierpnia 2011 było wiele wybitnych postaci. Obok siebie stanęli przed Pałacem Prezydenckim: opozycjonista związany od 1977 r. z Niezależną Oficyną Wydawniczą „Nowa” – Tomasz Kuczborski, skarbnik podziemnych władz krajowych NSZZ RI „Solidarność” – Edward Lipiec,  aktorka – Katarzyna Łaniewska, która w latach 1982-1989 występowała z programami patriotycznymi w kościołach i prywatnych mieszkaniach w całej Polsce, a także Józef Konkol – członek rzeszowskiego RKW i jego niezłomna żona Ewa. Warto bliżej poznać te osoby zasłużone dla Polski.

„MAPA”

Tomasz Kuczborski, ur. 1947, absolwent ASP w Warszawie, artysta plastyk, designer.  Opozycjonista, od 1977 r. związany z działającą w drugim obiegu Niezależną Oficyną Wydawniczą „Nowa”. Autor znaku graficznego „Nowej” – charakterystycznej, kropkowanej „enki”, którą zaprojektował na prośbę Mirosława Chojeckiego. Autor około 200 okładek do książek, periodyków, kaset audio i wideo wydawanych konspiracyjnie. Pełnił też rolę dyrektora artystycznego wydawnictwa „Nowa” oraz prowadził nieformalny „ośrodek badawczo-rozwojowy” nowych technologii poligraficznych, wykorzystywanych następnie w publikacjach „Nowej” i w innych wydawnictwach podziemnych. Współpracował z kolejnymi szefami „Nowej”, autorami (min. Jarosławem M. Rymkiewiczem i Markiem Nowakowskim), redaktorami „Zapisu”, „Krytyki” i „Pulsu”, drukarzami, a także z zespołem „Tygodnika Mazowsze”. Wraz żoną Blanką zaprojektował i wyprodukował  tzw. orwellowski kalendarz „Nowej” na rok 1984. W ich mieszkaniu odbywały się spotkania o charakterze literackim i artystycznym, a w piwnicy druk kolejnych nakładów książek „Nowej”. Aresztowany 4 stycznia 1982 i osadzony w więzieniu na Rakowieckiej spędził tam ponad trzy miesiące. Był sądzony w trybie doraźnym przez Sąd Wojskowy, a następnie przez Sąd Powszechny, który po kilku rozprawach uniewinnił go od zarzutu „rozpowszechniania ulotek w celu osłabienia gotowości obronnej PRL” i warunkowo umorzył pozostałe zarzuty  (w tym niezaprzestania działalności związkowej mimo wprowadzenia stanu wojennego). Po zwolnieniu z aresztu powrócił do pracy konspiracyjnej w „Nowej”, którą kontynuował aż do 1989 r. W 1989 zakładał i – wraz z Markiem Zalejskim – zaprojektował pierwszą makietę „Gazety Wyborczej”. Po trzech latach jego drogi z „Gazetą Wyborczą” się rozeszły. Od 1991 roku wspólnie z Markiem Zalejskim prowadzi Studio Q – firmę graficzną specjalizującą się w projektowaniu gazet i czasopism. Został przez Prezydenta Lecha Kaczyńskiego uhonorowany Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski w dniu 30 czerwca 2008 roku w Pałacu Prezydenckim.

Edward Lipiec, ur. 1936 w Skrzyńcu k. Bełżyc, absolwent Wyższej Szkoły Rolniczej w Poznaniu (1961). W czasie studiów był świadkiem wydarzeń na ulicach Poznania w dniu 26 czerwca 1956 r. Od 1956 w ZHP, członek Towarzystwa Polsko-Węgierskiego, uczestnik akcji oddawania krwi dla powstańców węgierskich. W okresie X 1956 do 1958 był członkiem działającego oficjalnie Komitetu Pomocy Więźniom w Poznaniu, który opiekował się więźniami w Zakładu Karnego we Wronkach i ich rodzinami. PO Sierpniu 1980 r. organizator struktur rolniczej „S” w woj. zielonogórskim, uczestnik rolniczego strajku ustrzycko-rzeszowskiego, od lipca 1981 przewodniczący Wojewódzkiego Komitetu Założycielskiego NSZZ RI „S”. W listopadzie 1981 r. powołał tajne kierownictwo zielonogórskiej „S” RI w składzie: Krzysztof Cierpiński, Andrzej Michalszczak, Kazimierz Różycki, które kierowało podziemną „S” RI  po internowaniu Edwarda Lipca (w obozach w Zielonej Górze i Głogowie od 13 grudnia 1981 r. do 13 lipca 1982). Po opuszczeniu obozu internowania Edward Lipiec działał w Biskupim Diecezjalnym Komitecie Pomocy Represjonowanym wykorzystując swe wcześniejsze doświadczenie w tym zakresie. Pełnił funkcję skarbnika krajowych podziemnych struktur „S” RI. Został przez Prymasa Polski powołany do Krajowej Komisji Duszpasterstwa Rolników utworzonej przez Konferencję Episkopatu Polski. Pozostając w konspiracyjnych władzach krajowych NSZZ RI „S” inicjował od 1988 r. powoływanie jawnych struktur rolniczej „Solidarności”. W 1989 r. został wybrany senatorem OKP. Na początku lat osiemdziesiątych został uhonorowany przez Jana Pawła II papieskim krzyżem  Pro Ecclesia et Pontifice (łac. „Za Kościół i Papieża”), a w 2008 r. Złotym Krzyżem Zasługi.

Katarzyna Łaniewska-Błaszczak, ur. 1933 w Łodzi. Jest absolwentką Państwowej Wyższej Szkoły Teatralnej w Warszawie. Była współzałożycielką „S” w Teatrze Ateneum, uczestniczką bojkotu RiTV prowadzonego przez aktorów. W latach 1982-1989 występowała w ok. 460 koncertach patriotycznych w kościołach i mieszkaniach prywatnych na terenie całej Polski. Działalnością tą wspierała środowiska opozycyjne (także w małych miejscowościach), umożliwiała kontakt z kulturą niezależną, budziła patriotyzm. Współpracowała z podziemnymi wydawnictwami, była autorką scenariuszy i uczestniczką nagrań dla niezależnej Oficyny Fonograficznej CDN. Za swoją działalność została uhonorowana Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski (2007).

Józef Konkel, ur. 1938 w Sierakowicach pow. Kartuzy. Pracownik Państwowego Przedsiębiorstwa Instalacji Przemysłowych Instal, w sierpniu 1980 r. uczestnik strajku – przewodniczący Komitetu Strajkowego, współzałożyciel „Solidarności”. Członek Zarządu Regionu. 14 grudnia 1981 internowany w obozie w Załężu k. Rzeszowa, zwolniony 26 lutego 1982 ze względu na stan zdrowia. W latach 1982-1989 członek RKW Rzeszów. Był organizatorem podziemnej drukarni i kolportażu wydawnictw podziemnych na budowach Instalu w kraju i za granicą (Węgry, NRD, Czechosłowacja, ZSRR). Wielokrotnie zatrzymywany i przesłuchiwany.  W 1989 r. członek Rzeszowskiego KO „S”. Delegat na kolejne Krajowe Zjazdy Delegatów NSZZ „S”. Od lipca 1992 przewodniczący Regionalnej Komisji ds. Lustracji powołanej na podstawie uchwały IV KZD, oraz od 18 listopada 1994 członek zespołu ds. akt archiwalnych Stasi. Od 2005 współorganizator i członek Grupy Ujawnić Prawdę w Rzeszowie. Od 2007 r. prezes  Stowarzyszenia Osób Represjonowanych w Stanie Wojennym Województwa Podkarpackiego. Odznaczony Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski (2010).

Ewa Konkel (żona Józefa), ur. 1943 w Rzeszowie. Zatrudniona w Zakładzie Energetycznym w Rzeszowie, od 1979 kolporterka „Robotnika” i „Wolnego Związkowca”, organizatorka zakładowej „S”. Po 13 XII 1981 uczestniczyła w akcji samopomocy rodzin internowanych. Organizatorka zaplecza logistycznego RKW, łączniczka i współorganizatorka siatek kolportażowych i drukarni. W okresie 13 XII 1981 – 1989 szykanowana w zakładzie pracy, wielokrotnie przesłuchiwana przez SB i zastraszana. Nieugięta, chociaż dwukrotnie próbowano uprowadzić jej dzieci. Odznaczona Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski (2006).

Zdjęcia: Edward Wryszcz

Źródła:

wydana w 2007 roku książka „Ludzie Nowej”,

www.encyklopedia-solidarnosci.pl