Cień Rosji nad Polską cz. VI
12 marca 1794 rozpoczyna się powstanie, generał Antoni Madaliński odmawia poddania się redukcji I Wielkopolskiej Brygady Kawalerii Narodowej i wyrusza na jej czele z Ostrołęki w kierunku Krakowa. 24 marca. Około godziny 10 na rynku krakowskim pojawia się Tadeusz Kościuszko. Odczytany zostaje akt powstania a następnie Kościuszko składa przysięgę:
Ja Tadeusz Kościuszko przysięgam w obliczu Boga całemu Narodowi Polskiemu, iż powierzonej władzy na niczyj prywatny ucisk nie użyje, lecz jedynie dla obrony całości granic, odzyskania samowolności Narodu i ugruntowania powszechnej wolności używać będę. Tak mi dopomóż Bóg i niewinna Męka Syna Jego.
Akt powstania nadawał Kościuszce tytuł Najwyższego Naczelnika Siły Zbrojnej Narodowej i składał w jego ręce całkowitą władzę. Kościuszko wydał uniwersał, zgodnie z którym z każdych z 5 domów miał się stawić rekrut pieszy wyposażony w karabin, pikę lub siekierę. W przeciągu najbliższych dwóch tygodni miano też uzbroić ludność w wieku od 18 do 40 lat. Pobór do wojska przebiegał jednak z oporami i nie udało się na terenie województwa krakowskiego osiągnąć spodziewanej liczby 10 tysięcy żołnierzy. Były też ogromne trudności z uzbrojeniem. Dlatego też zaczęto formowanie nowych oddziałów uzbrojonych w piki i osadzone na sztorc kosy bojowe.
4 kwietnia 1794 pod Racławicami wojska powstańcze staczają wielką bitwę z wojskami rosyjskimi pod dowództwem generała majora Fiodora Denisowa. Bitwę wygrały oddziały powstańcze. Bitwa pod Racławicami miała niewielkie znaczenie militarne, gdyż Kościuszko, mimo odniesionego zwycięstwa nie zdołał rozbić korpusu Denisowa i oczyścić Małopolski z wojska rosyjskiego. Duży rozgłos nadany wiktorii racławickiej miał natomiast poważne następstwa polityczne i moralne, prowadzące do rozszerzenia się powstania na inne regiony kraju, a przede wszystkim do wybuchu insurekcji w Warszawie i nabrania przez Polaków wiary w możliwość pomyślnego rozstrzygnięcia powstania.
7 maja 1794 w miejscowości Połaniec wydał uniwersał urządzający powinności gruntowe włościan i zapewniający dla nich skuteczną opiekę rządową, bezpieczeństwo własności i sprawiedliwość w komisjach porządkowych, zwany inaczej Uniwersałem połanieckim. Akt ten stanowił uwieńczenie wielu rozporządzeń i proklamacji wydanych przez Kościuszkę w sprawie chłopskiej od chwili rozpoczęcia powstania.
6 czerwca odbyła się bitwa pod Szczekocinami. Przeciwko Kościuszce stanęły zjednoczone siły rosyjsko-pruskie. Po zaciętych walkach Polacy przegrali z przeważającymi siłami, a Kościuszko został lekko ranny.
Od 13 lipca do 6 września trwa oblężenie Warszawy, 19 września Tadeusz Kościuszko walczy w Siedlcach. 9-10 października odbywa się koncentracja oddziałów powstańczych na Podzamczu, której finałem jest 10 października bitwa pod Maciejowicami, po przegraniu której Kościuszko dostaje się do niewoli i następnie zostaje uwięziony w twierdzy pietropawłowskiej wPetersburgu. 4 listopada wojska Suworowa i Fersena ruszają na Warszawę. Po zdobyciu szturmem Pragi dokonują rzezi ludności.
5 listopada kapitulują wojska broniące Warszawy.16 listopada pod Radoszycami następuje ostateczne rozwiązanie oddziałów powstańczych.
[ http://www.zgapa.pl/zgapedia/Insurekcja_ko%C5%9Bciuszkowska.html]
Negocjacje w sprawie przeprowadzenie III rozbioru Rzeczypospolitej rozpoczęły się latem 1794 roku. Ich inicjatorem była Austria, chcąca powetować sobie brak udziału w II rozbiorze i swe niepowodzenia w wojnie z rewolucyjną Francją. Rola Austrii w negocjacjach rozbiorowych była dość specyficzna, gdyż państwo to nie uczestniczyło otwarcie w tłumieniu Insurekcji Kościuszkowskiej, zostawiając ciężar walk na barkach Rosji i Prus. Doprowadziło to do ostrego sporu z Prusami, który niemal przerodził się w wojnę. Cesarzowa Rosji Katarzyna II wystąpiła w charakterze arbitra pomiędzy zwaśnionymi zaborcami i wobec wystąpienia Prus z antyfrancuskiej koalicji zadecydowała o poparciu żądań austriackich. Granice zaborów uzgodniono ostatecznie po długotrwałych negocjacjach w październiku 1795 roku. Traktat rozbiorowy pomiędzy Rosją, Austrią i Prusami został podpisany 24 października 1795 roku.
Ostatni król Polski Stanisław August Poniatowski wyjechał pod eskortą żołnierzy rosyjskich z Warszawy do Grodna i tam oddał się pod "opiekę" namiestnika carskiego. 25 listopada 1795 roku, w zamian za zobowiązanie państw zaborczych do spłaty jego długów, Stanisław August abdykował na rzecz Rosji, po czym wyjechał do Petersburga, gdzie zmarł w 1798 roku. W tymże Petersburgu mocarstwa zaborcze zawarły 26 stycznia 1797 roku konwencję w sprawie swych najnowszych nabytków kosztem Rzeczypospolitej. Konwencja ta stanowiła, że "nazwa królestwa polskiego" ma być na zawsze wymazana. [http://historia.gazeta.pl/historia/1,98870,6537506,III_rozbior_Polski.html].
Cień Rosji oraz Prus i Austrii całkowicie zasłonił Polskę na długie lata . Trzy czarne zdradzieckie orły rozszarpały naszą Ojczyznę.
- Zaloguj się, by odpowiadać
10 komentarzy
1. Wojciech Kossak - Przysięga Kościuszki na Rynku w Krakowie
"Na każdym kroku walczyć będziemy o to , aby Polska
Polską była, aby w Polsce po Polsku się myślało"/ kardynał Stefan Wyszyński- Prymas Polski/
2. Jan Matejko - Racławice
"Na każdym kroku walczyć będziemy o to , aby Polska
Polską była, aby w Polsce po Polsku się myślało"/ kardynał Stefan Wyszyński- Prymas Polski/
3. Wojciech Kossak - Jan Kiliński prowadzi jeńców rosyjskich
"Na każdym kroku walczyć będziemy o to , aby Polska
Polską była, aby w Polsce po Polsku się myślało"/ kardynał Stefan Wyszyński- Prymas Polski/
4. Bitwa pod Racławicami, rys. Aleksandra Orłowskiego
"Na każdym kroku walczyć będziemy o to , aby Polska
Polską była, aby w Polsce po Polsku się myślało"/ kardynał Stefan Wyszyński- Prymas Polski/
5. Rzeź Pragi - Aleksander Orłowski
"Na każdym kroku walczyć będziemy o to , aby Polska
Polską była, aby w Polsce po Polsku się myślało"/ kardynał Stefan Wyszyński- Prymas Polski/
6. A. Orłowski - Bitwa wojska Kościuszki z Rosjanami
"Na każdym kroku walczyć będziemy o to , aby Polska
Polską była, aby w Polsce po Polsku się myślało"/ kardynał Stefan Wyszyński- Prymas Polski/
7. Rejtan- Jan Matejko
"Na każdym kroku walczyć będziemy o to , aby Polska
Polską była, aby w Polsce po Polsku się myślało"/ kardynał Stefan Wyszyński- Prymas Polski/
8. Cień Rosji nad Polska cz.6.MP3
"Na każdym kroku walczyć będziemy o to , aby Polska
Polską była, aby w Polsce po Polsku się myślało"/ kardynał Stefan Wyszyński- Prymas Polski/
9. 220 lat temu 4 kwietnia 1794
220
lat temu 4 kwietnia 1794 wojska polskie pokonały Rosjan w bitwie pod
Racławicami. Zwycięstwo dało wiarę na pomyślne rozstrzygnięcie powstania
i pokazało możliwości, nawet słabo uzbrojonych mas chłopskich. Po
ogłoszeniu insurekcji w Krakowie Tadeusz Kościuszko, obdarzony na czas
wojny władzą niemal dyktatorską, wyruszył na północ, aby zmierzyć się z
nadciągającymi wojskami rosyjskimi. Mniej licznymi, ale lepiej
uzbrojonymi, wyszkolonymi i wyposażonymi w działa. Armia Kościuszki
liczyła około 4 tysięcy ludzi. Naprzeciw stały wojska gen. Aleksandra
Tormasowa. Pierwsi zaatakowali Rosjanie powodując w szeregach powstańców
spore zamieszanie. Sytuacja stawał się niebezpieczna i wtedy Kościuszko
zdecydował się zaatakować środek wojsk nieprzyjaciela przy pomocy
oddziały kosynierów i 4 kompanii piechoty oraz wsparciu artylerii.
Według słów rosyjskiego dowódcy Aleksandra Tormasova chłopi uzbrojeni w piki szli do ataku z niewiarygodnym męstwem.
W pierwszym natarciu, osobiście dowodzonym przez naczelnika powstania,
kosynierzy rozbili część piechoty wroga i zdobyli działa. Drugie starcie
przeprowadzono na prawym skrzydle Rosjan. Brawurowy atak kosynierów
zaskoczył piechotę nieprzyjacielską, żołnierzy rosyjskich ogarnęła
panika. Bitwa została wygrana, a przybyły na pole walki oddział
Denisowa, który miał okrążyć armię Kościuszki nie podjął walki. Rosjanie
stracili około tysiąca zabitych i 12 dział. Straty polskie były o
połowę mniejsze.
Bohaterski przywódca kosynierów Wojciech Bartos za
swój czyn mianowany został chorążym i otrzymał nazwisko Głowacki.
Wprawdzie Rosjanie zablokowali Kościuszce drogę do Warszawy, ale moralne
znaczenie wygranej bitwy z udziałem chłopskich oddziałów miało wymiar
historyczny. Bitwa pod Racławicami doprowadziła do rozszerzenia
powstania na inne regiony kraju, a przede wszystkim do wybuchu 17
kwietnia 1794 insurekcji w Warszawie.
Maryla
------------------------------------------------------
Stowarzyszenie Blogmedia24.pl
10. 4 kwietnia 1794 – Racławice
Chorągiew krakowska z czasów insurekcji Kościuszkowskiej. Foto Maciej Szczepańczyk
Ta bitwa nie decydowała o losach wojny z Rosją o suwerenność Rzeczypospolitej – tym razem w formie narodowego Powstania Kościuszkowskiego, z udziałem włościan. A jednak podkrakowskie Racławice
przeszły do historii Polski i do legendy polskiego czynu zbrojnego.
Decydowały o tym chłopskie kosy, które najszlachetniejszym i najbardziej
świadomym Polakom dawały nadzieję na obronę suwerenności
Rzeczypospolitej poprzez mobilizację wszystkich sił narodu. Anonimowy
chłop Bartosz – teraz już jako Bartosz Głowacki
– stanie się ucieleśnieniem aspiracji włościan do współdecydowania o
losach Rzeczypospolitej i do reform społecznych, które półtora wieku
wcześniej ślubował Matce Bożej Królowej Polski Jan Kazimierz.
Pod Racławicami starła się grupa wojsk polskich z grupą wojska rosyjskiego pod dowództwem gen. Aleksandra Tormasowa. Polacy mieli liczebną przewagę (6 tysięcy przeciwko 3 tysiącom), ponieważ wojsko rosyjskie gen. Fiodora Denisowa
niepotrzebnie rozdzieliło się na dwie grupy. Przede wszystkim zaś mieli
większą motywację do walki. Dowodził nimi osobiście naczelnik Tadeusz Kościuszko.
Wojsko Tormasowa zostało kompletnie rozbite, co trzeci Rosjanin zginął,
był ranny lub dostał się do niewoli. Straty polskie liczono na około
150 żołnierzy.
Klęska Tormasowa miała swoją szczególną, symboliczną wymowę. Od czasu przystąpienia do Targowicy bezwolny Stanisław August Poniatowski wykonywał posłusznie polecenia Katarzyny II.
Rok wcześniej odznaczył Tormasowa Orderem Orła Białego i Orderem
św. Stanisława! Teraz polscy chłopi „wyjaśnili” ruskiemu generałowi, że
eto była aszybka…
Decydujący dla losów bitwy okazał się atak polskich kosynierów na
pozycje rosyjskiej artylerii. To tam narodziła się legenda Bartosza
Głowackiego. To tam doszło do panicznej ucieczki Rosjan przed chłopskimi
kosami. Chłopi budzili grozę, ponieważ nie znając francuskiego, nie
rozumieli słowa pardon! i rżnęli równo z trawą – także tych, co się poddawali do niewoli…
Bitwa miała wielkie znaczenie psychologiczne a wprowadzenie zdobytych
armat rosyjskich na krakowski Rynek wzbudziło szaleńczy entuzjazm
rodaków.
Mimo przegranej insurekcji, mit naczelnika państwa i jego kosynierów
będzie żył wśród Polaków przez wiele pokoleń. Bitwę pod Racławicami
pokazali na swych obrazach liczni polscy malarze, m.in. Jan Matejko (Bitwa pod Racławicami), Józef Chełmoński (Modlitwa przed bitwą), Aleksander Orłowski (Bitwa pod Racławicami), Michał Stachowicz (Bitwa pod Racławicami orazWprowadzenie do Krakowa rosyjskich armat), Jan Styka, Wojciech Kossak i inni (Panorama racławicka – obecnie eksponowana na stałe we Wrocławiu).
Po wykonaniu swego opus vitae Jan Styka wypowiedział słowa,
które najlepiej oddają znaczenie racławickiego zwycięstwa i fascynację
tym wydarzeniem wielu pokoleń Polaków, dążących do niepodległości swego
kraju:
Kiedy powziąłem myśl wykonania tego dzieła [Panoramy racławickiej],
nie szło mi jedynie o uświetnienie tryumfu oręża polskiego, bo
zwycięstwa większe miała Polska w dziejach swoich, ale chodziło mi o to
tylko, by wykazać, że tutaj przed stu laty złączyły się wszystkie stany
dla obrony Ojczyzny. Zależało mi na uświetnieniu imienia
najwznioślejszego bohatera wolności, Kościuszki. Kościuszko tak ukochał
tę ziemię, o której wolność walczył, że garść jej nosił na sercu aż do
zgonu...
Piotr Szubarczyk
Maryla
------------------------------------------------------
Stowarzyszenie Blogmedia24.pl