Co decyduje o skutecznym formowaniu charakteru?

Jednym ze wspomnianych czynników jest stopień zakorzenienia lub ugruntowania wady przeciwnej. Jak wiadomo cnotom sprzeciwiają się wady. Jeśli przeniknęły one głęboko i trwale nasze postawy i zachowania, wówczas pozbycie się ich będzie wymagało o wiele więcej czasu i energii, aby w końcu, w ich miejsce, udało się zbudować pozytywną sprawność moralną.

Drugim czynnikiem jest czas i rodzaj sprawności. Sprawności o charakterze intelektualnym (np. wiedza na konkretny temat) mogą się ukształtować stosunkowo szybko. Jednak interesujące nas tu sprawności, opanowujące sferę zmysłowo-popędliwą, wymagają zazwyczaj dłuższego czasu do ich uformowania. Dodatkowo wiąże się to z wieloma przełamaniami woli, czyli przezwyciężeniami konkretnych pokus, związanych z istniejącymi już wadami. Jeśli przez dłuższy okres czasu udaje się pokonywać daną słabość, wówczas wzrasta prawdopodobieństwo skutecznego uformowania cnoty.

Wreszcie trzecim czynnikiem jest indywidualna konstrukcja psychiczna: odpowiedni genotyp, sposób przeżywania emocji czy typ układu nerwowego. Znaczenie tego czynnika widać chociażby po tym, jak pewne osoby łatwo ulegają uzależnieniom, a inne są bardziej uodpornione. Podobne mechanizmy występują w omawianym przypadku.

Opracowując strategię kształtowania silnego charakteru naszych dzieci musimy przeanalizować te trzy czynniki i uwzględnić je w przyszłej pracy.