Symbioza SB-PZPR-władz uczelni w weryfikacji kadr Politechniki Białostockiej

Symbioza SB-PZPR-władz uczelni w weryfikacji kadr Politechniki Białostockiej

na podstawie :

Krzysztof Sychowicz

Sprawa obiektowa kryptonim „Kuźnia” -

rozpracowywanie środowiska Politechniki Białostockiej przez Służbę Bezpieczeństwa

w: Stłamszona nauka? Inwigilacja środowisk akademickich i naukowych przez aparat bezpieczeństwa w latach siedemdziesiątych i osiemdziesiątych XX wieku,pod red. Piotra Franaszka, Warszawa 2010

Uczelnie białostockie, tak jak i pozostałe funkcjonujące w PRL, znajdowały się pod stałym nadzorem aparatu bezpieczeństwa. Działo się tak m.in. dlatego, że stanowiły zbiorowisko młodych ludzi, którzy przynajmniej w części nie akceptowali haseł głoszonych przez system komunistyczny.

Ponadto z zasady już występowali oni przeciwko nakładanym na nich ograniczeniom. Zagrożenie stanowiła też inteligencja (wykładowcy), skupiona w jednym miejscu i mająca możliwość działania. Podobnie sytuacja przedstawiała się z powołaną do życia w miejsce Wyższej Szkoły Inżynierskiej w październiku 1974 r. Politechniką Białostocką, która automatycznie została objęta sprawą obiektową „Kuźnia”, założoną na jej poprzedniczkę 21 października 1970 r.

...Jedną z form represji zastosowanych wobec środowiska naukowego była tzw. weryfikacja kadr. W działaniach tych na Politechnice Białostockiej uczestniczył przedstawiciel Wojewódzkiego Komitetu Obrony Witold Stodulko, a przewodniczącym uczelnianej Komisji Oceniającej był oczywiście rektor - doc. dr hab. Jerzy Niebrzydowski

Oceną objęto 401 osób, z których grona negatywnie ocenionopozostającego przez cały czas pod dozorem SB dr. Tadeusza Waśniewskiego (w uzasadnieniu podano, że był członkiem Zarządu Regionu NSZZ „Solidarność’, za którą to działalność został internowany. Na wolność wyszedł w wyniku poręczenia rektora i przewodniczącego OKOŃ; biorąc to ostatnie pod uwagę, komisja odstąpiła od wcześniejszego wniosku o zwolnienie z pracy i zadowoliła się przeniesieniem na inne stanowisko na czas określony).

Dwie inne osoby. tj. dr. inź. Jerzego Grykę (nie gwarantował „socjalistycznego wychowania studentów zgodnie z konstytucją PRL„, był internowany za „działalność ekstremistyczną” na uczelni i nadal prezentował „negatywną postawę do zachodzących przemian”) oraz dr. inż. Jerzego Zieniuka („przeciwnik porozumienia narodowego”, negował wydarzenia zaszłe w Polsce po wprowadzeniu stanu wojennego, zignorował Komisję Instytutową), zwolniono z pracy z trzymiesięcznym wypowiedzeniem.

Ponadto na inne stanowisko została przesunięta dr Krystyna Zabłudowska (ze względu na zastrzeżenia do postawy społeczno-politycznej), niejednoznaczne stanowisko zarzucono dr. Tadeuszowi Citce i Brunonowi Lejdemu, specjalnie zaś potraktowano przy zatrudnianiu na czas nieokreślony, ze względu na działalność społeczno-polityczną i pełnienie funkcji sekretarza OOP, Włodzimierza Ochrymiuka. W przypadku Waśniewskiego sprawa nie zakończyła się na tym, gdyż na wniosek KU PZPRpodjęto decyzję o jego zwolnieniu z trzymiesięcznym wypowiedzeniem.

Członkowie PZPR wysunęli także zaaprobowaną przez UKO propozycję zwolnienia z pracy i zatrudnienia na czas określony (2 lata) dr. Edwarda Grabowskiego i dr Krystyny Zabłudowskiej

….Realizując zalecenia narady przeprowadzonej pod koniec listopada 1986 r., aparat bezpieczeństwa w Białymstoku kontrolował także kolejną weryfikację kadry naukowej na Politechnice Białostockiej, rozpoczętą w grudniu tego roku.

Do tego momentu do poszczególnych komisji zaczęły spływać karty informacyjne dotyczące pracowników i dopiero te komisje miały przekazać je do Komisji Uczelnianej. Z rozpoznania prowadzonego przez SB wynikało, że weryfikacja prowadzona jest bez zakłóceń, a informacja o propozycjach zwolnień z pracy miała się znaleźć w kolejnych meldunkach.