Z historii PRL: Zneutralizować "Francuza" (2). Kopiuj i wklej

W poprzednim artykule opisaliśmy plany działań operacyjnych SB mających na celu neutralizację i dyskredytację Daniela Alain Korony, znanego działacza opozycji antykomunistycznej, prezesa Klubu Francuskiego SGPIS który zorganizował w latach 80-tych regularną wysyłkę prasy podziemnej do paryskiego biura Solidarności.

Przegląd akt Sprawy Operacyjnego Sprawdzenia kryptonim "Francuz" pokazuje jednak dużą niedbałość w dokumentacji przygotowanej przez SB i umieszczanie w nich wiele błędnych informacji.

We wniosku o wszczęcie sprawy z dnia 27.03.1987 r. informuje się, że student V roku wydziału Handlu Wewnętrznego Szkoły Głównej Planowania i Statystyki Daniel Korona. No cóż wymieniony był studentem V roku, ale nie Handlu Wewnętrznego tylko wydziału Finanse i Statystyka. W kwestionariuszu osoby sprawdzanej w rysopisie wpisano włosy ciemny bl (czytaj ciemny blond, a był szatynem).

Błędy także zawarto w rozpracowywaniu rodziny w kwestionariuszu w przypadku ojca wpisano jako miejsce pracy CHZ Animex (nigdy tam nie pracował), a bratu dali pierwszą literę imienia A. a już w notatce z  dn. 12.11.1986 i 28.07.1989 nadano imię Ryszard, podczas gdy prawdziwe imię brzmiało Robert.

W odręcznym wyciągu z akt paszportowych podobnych błędów natomiast nie było.

W projekcie pisma do rektora SGPIS z-ca szefa stołecznego urzędu spraw wewnętrznych zawarta informację że Daniel Korona jest sekretarzem koła Towarzystwa Przyjaźni Polsko-Afrykańskiej. W rzeczywistości Daniel Korona był jednym z założycieli happeningowego Towarzystwa Przyjaźni Polsko-Senegalskiej. Być może ktoś się spostrzegł albo z racji przeredagowania (skrócenia), w piśmie płk mgr st. Przanowskiego z grudnia 1986 r. , pominięto kwestię Towarzystwa.

Błędy powtarzały się przez cały okres sprawdzenia, raz popełnione były następnie powielane. Co prawdo nie było wtedy komputerów z możliwościami "kopiuj - wklej", jednak to właśnie czyniono w przypadku Korony, w rezultacie ta sama informacja była powielona co raz w kolejnych dokumentach. Dotyczyło to zarówno informacji o kontaktach i zdarzeniach, jak i zwykłych informacji o cechach niekonspiracyjnych.

W notatce z 11 lutego 1988 r. por. Strzałkowski informuje że figurant w dniu 26.11.1986 r. obronił pracę magisterską na wydziale Handlu Wewnętrznego SGPIS (znów omyłkowy wydział i rok obrony się nie zgadza) i najprawdopodobniej zamierza zatrudnić się w CHZ Elektrim gdzie najczęściej przebywa. W notatce z rozmowy z figurantem z 18 lutego 1988 r. czytamy że wymieniony stwierdził, że już obronił pracę magisterską na wydziale Handlu Wewnętrznego i podjął pracę w Centrali Handlu Zagranicznego MINEX. Jak widać Wydział Handlu Wewnętrznego ścigał w materiałach SB - Daniela Koronę. Nie tylko wydział także rzekomy rok zakończenia studiów i rozpoczęcia pracy w Minexie przewijał się do końca. W meldunku o zakończeniu sprawy z 28.08.1989 r. czytamy że w 1986 r. Daniel Korona ukończył studia i rozpoczął pracę w CHZ "Minex". Kwestie dat zatrudnienia do końca SB sprawiały trudności, skoro w tym samy meldunku stwierdzono, że na początku 1989 r. zwolnił się z CHZ "Minex" i do chwili obecnej nie podjął pracy. Tymczasem w notatce SB z rzekomej rozmowy z figurantem por. Strzałkowski pisze o jego zamiarze zmiany pracy i wyjazdu za granicę. W rzeczywistości kończyła się umowa w październiku 1988 roku, a w styczniu 1989 r. Daniel Alain Korona zatrudnił się na Poczcie Głównej w Warszawie, gdzie 2 miesiące później zorganizował strajk. Tymczasem w notatce z 28.02.89 por. Strzałkowski nadal pisze o zamiarze zwolnienia się figuranta z pracy w CHZ i przejścia do pracy w francuskiej firmie zajmującej się ubezpieczeniami. W notatce z 17.03.89 por. Strzałkowski informuje o zwróceniu się do tow. Michalika z wydziału V-2, który fizycznie zabezpiecza Pocztę Główną w Warszawie o szybki kontakt po potwierdzeniu że figurant tam faktycznie pracuje.

Zachowane akta SOS Francuz liczą 230 stron (w tym fotokopie rożnych biuletynów niezależnych), ale niektóre notatki występują w nich w 3 egzemplarzach (nie wiadomo po co?). Inne jak np. notatka odręczna z 12 maja 1988 r. z rzekomej rozmowy z figurantem występuje w 2 odręcznych wersjach nieco różniących (w jednym pojawia się wątek zmiany pracy i zatrudnienia jako pilota wycieczek zagranicznych, a w drugim wątek ten nie występuje). Po co sporządzać 2 notatki z tej samej rozmowy, różniące się w treści? Zatem notatki także odręczne były w treści przygotowywane i przemyślane pod kątem piszącego. Stąd 2 zachowane wersje z tej notatki. Można podejrzewać, że w przypadku pozostałych notatek było podobnie. 

Niedbałość o szczegóły występowała nie tylko w sprawach informacji niekonspiracyjnych, ale jak się zatem okazuje także w sprawach informacji związanych stricte z działalnością opozycyjną (np. publikację biuletyn "Nawis" we wniosku o zakończenie sprawy z 1989 r. przypisywano w notatkach błędnie Koronie). Dzięki tej niedbałości, także w zakresie tworzonych dokumentów (w tym ich niszczenia) SBecy mimo pewnych sukcesów, nie osiągnęli swojego celu wbrew temu co oświadczyli - nie udało im się wówczas zneutralizować "Francuza".

Samo założenie przyjęte przez SB było błędne, skoro chciano zneutralizować go w środowisku uczelnianym, kiedy i tak w związku z zakończeniem studiów i podjęciem pracy, jego oddziaływanie siłą rzeczy już malało i z czasem, zwłaszcza w kontekście ujawniania się NZS, naturalnie się kończyło. Ale jest też inna możliwość, SB kreowała wówczas określone osoby do roli głównych opozycjonistów, którzy z punktu widzenia władzy byli do akceptacji. Być może na SGPiSie było podobnie, a Daniela Koronę uznano za jakąś przeszkodą w tym planie. Tak się dziwnie składa, iż w październiku 1988 r. wykreowano na czele NZS SGPIS takiego lidera.

za Wiadomości Bieżące, Salon24.pl (https://www.salon24.pl/u/wiadomoscibiezace/997626,z-historii-prl-zneutralizowac-francuza-cz-2)