Badania medyczne wieku niepelnoletnich uchodzcow w Niemczech

Uchodzcy przybywajcy do Niemiec z roznych krajow staraja sie najczesciej o uzyskanie azylu w tym kraju. Obowiazujacy niemiecki stan prawny jest konfrontowany z trudnym do przezwyciezenia problemem wynikajacym z nieokreslonej tozsamosci przybywajacych osob. Latwo byloby prowadzic postepowanie o przyznanie statusu azylanta politycznego w przypadku kilku czy nawet kilkunastu tysiecy wnioskodawcow rocznie, tak jak to bylo kiedys. Gdy ma sie jednak do czynienia z ogromna rzesza ludzi, ktorzy w krotkim czasie w latach 2014-2019 przybyli do Niemiec, w zdecydowanej wiekszosci nie posiadajacych zadnych dokumentow tozsamosci, to mozna oczekiwac jedynie ogromnego chaosu.

Powaznym utrudnieniem jest, ze urzedy nie wiedza z kim maja do czynienia, musza prowadzic dochodzenia i udowadniac petentom kim sa oni naprawde. Opracowano nawet specjalne programy software, ktore na podstawie dialektu konkretnej osoby moga rozpoznac kraj jej pochodzenia. Problemy zaczynaja sie juz z ustaleniem wieku uchodzcow, ktory bywa bardzo czesto falszowany. Wiek jest bowiem podstawowym kryterium przynaleznosci do uprzywilejowanej grupy uchodzcow, tzw. mlodocianych obcokrajowcow bez opieki. Wobec ogromnej ilosci podejrzanych przypadkow, gdzie wiek bywal celowo zanizony dla osiagniecia korzysci, przeprowadzono kilka serii badan medycznych, ktore potwierdzily istnienie ogromnej ilosc przypadkow podawania przez uchodzcow nieprawidlowych danych o ich wieku. Wyniki badan lekarskich, ktorym zostali poddani beda przedstawione w tym artykule.

Zanim przejde do omawiania problematyki mlodocianych uchodzcow przedstawie w skrocie ogolne dane o ilosci uchodzcow. Pod koniec roku 2018 zylo w Niemczech okolo 1,7 miliona uchodzcow szukajacych ochrony. Z tego okolo 1,2 miliona posiadalo uznany status azylanta lub osoby, ktorej przysluguje ochrona. 300 tysiecy osob czeka na rozstrzygniecie w sprawie postawionego przez nich wniosku o azyl. Az 180 tysiecy osob jest tylko tolerowanych i powinne opuscic Niemcy natychmiast. Nie jest latwe jednak wydalenie ze wzgledu na brak dokumentow, opor krajow majacych ich przyjac. W latach 2016-2017 wydalono skutecznie tylko 25 tysiecy osob rocznie. W roku obecnym spodziewa sie, ze przybedzie dodatkowo ca. 200 tysiecy nowych uchodzcow lub ich rodzin. W ten sposob liczba ich osiagnie ca. 2 miliony.

1. Mlodociani niepelnoletni obcokrajowcy bez opieki w Niemczech – ich ilosc i status

Mlodociani obcokrajowcy bez opieki (UMA – Unbegleitete Minderjährige Ausländer tez UMF – Unbegleitete Minderjährige Flüchtlinge) to niepelnoletni uchodzcy, ktorzy sa pozbawieni nadzoru rodzicow lub krewnych. Jezeli sa w wieku ponizej 18-tu lat, to przechodza atomatycznie pod kuratele Urzedu ds Mlodziezy czli Jugendamtu. Urzad ten moze zapewniac pomoc do osiagniecia przez nich wieku 21 lat, a w wyjatkowych wypadkach nawet 27 lat. W poszczegolnych latach stan liczebny tej kategorii osob zmienial sie. W 2015 roku (dane zawsze za grudzien) znajdowalo sie w gestii Jugendamtu ca. 66 tysiecy mlodych uchodzcow bez opieki (w tym 6 tysiecy pelnoletnich), w 2016 roku 64 tysiace (ca. 14 tysiace to pelnoletni), w 2017 roku – ca. 55 tysiecy (24 tys. to pelnoletnich), w 2018 – 41,4 tys. (24 tys to pelnoletni) oraz w 2019 roku . 35 tys. (w tym 22 tys. to pelnoletni), zrodlo: Bundestag-Drucksachen Nr.18/11540 i 19/4517, Mediendienst Integration, Stand Juli 2019. Widac tutac wyrazny zmniejszanie sie tej grupy, gdyz przybywa teraz mniej uchodzcow, a mlodziezy przybywa lat i wypadaja spod opieki Jugendamtu. Moj artykul dotyczy tylko badania wieku niepelnoletnich uchodzcow.

Niepelnoletni uchodzcy sa najczesciej bez dokumentow, tak wiec pracownicy Jugendamtu z pomoca tlumaczy przeprowadzaja z nimi rozmowy na temat ich pochodzenia, szkoly, rodziny, wieku, drogi ucieczki, itd. Po takiej rozmowie face to face oceniaja oni, czy osoba taka mowi prawde i czy jej wiek na oko moze odpowiadac prawdzie. Gdy jednak pojawiaja sie watpliwosci co do wieku, pracownicy socjalni moga postawic wniosek o przeprowadzenie badania lekarskiego w celu ustalenia wieku. Mozna przypuszczac, ze przy ogromnej ilosci watpliwych przypadkow, czesto latwiej bylo urzednikom z Jugendamtow akceptowac dane o wieku podane przez mlodego uchodzce niz wszczynac specjalne postepowanie badawcze z zaangazowaniem lekarzy wlacznie. Lekarze moga np. wykonac przeswietlenia roentgenowskie dloni. Decyzja o badaniach jest podejmowana roznorodnie w roznych landach. Badania takie sa bowiem problematyczne z etycznych i ze zdrowotnych wzgledow. Prezydent Zwiazku Lekarskiego jest temu przeciwny, mowiac, ze jest to zabieg skierowany przeciwko cialu delikwenta bez medycznej przyczyny. Przerozne organizacje NGO, Rady Uciekinierow, itp. protestuja przeciwko takim badaniom argumentujac trudnosciami w ustaleniu wieku. Gdyby przyjac ich stanowisko pozostaloby tylko pytanie mlodego uchodzcy bez dokumentow o jego wiek... Nie byloby juz niebezpiecznego ataku na jego cialo i godnosc, tylko na pieniadze podatnikow... Wedlug tygodnika Focus-Online, miesieczne wydatki na kazdego niepelnoletniego uchodzce wynosza okolo 5000 €(czyli 60000 Euro rocznie), („Zweifel an Minderjährigkeit..., 17.09.2019). Przypuszczam, ze prawie kazdy mlody uchodzca moglby wymyslic sobie zyciorys wraz z wiekiem, aby znalezc sie w uprzywilejowanej grupie UMA.

W przypadku takiego pobieznego uznania mlodego uchodzcy za niepelnoletniego wszystko musi juz dalej organizowac Jugendamt. Przynaleznosc do kategorii mlodocianych obcokrajowcow bez opieki przynosi takim osobom automatycznie szereg przywilejow, np. lepsze warunki mieszkaniowe i finansowe, opieke urzedow, lepsza opieke prawna i instytucjonalna. Nie sa oni wysylani do zbiorowych osrodkow dla uchodzcow, tylko trafiaja do rodzin lub internatow ze specjalna opieka wielu pedagogow. Skoncentrowani sa oni w niewielu miastach, tak aby zapewnic im lepsze warunki rozoju. Zapewnia sie im utrzymanie, dach nad glowa (najczesciej u rodzin zastepczych, ktore kasuja za to miesiecznie nawet do 4000 €), szkole, kursy, opieke medyczna. Jugendamt stawia dla nich wniosek o azyl. Jako niepelnoletnich nie mozna ich odeslac do kraju pochodzenia, tym bardziej, ze nie maja odpowiednich dokumentow. Dla kazdej przeznaczonej do wydalenia z Niemiec osoby nie posiadajacej dokumentow, trzeba wniesc wniosek do podanego przez nich kraju o dokumenty zastepcze. Wystarczy, ze zle podana jest data urodzenia, zmienione imie czy nazwisko, a zaden kraj nie przyjmie takiego uchodzcy z powrotem. Kraje afrykanskie i azjatyckie cierpia przeciez na nadmiar obywateli i poprzez emigracje rozladowuja swoje problemy demograficzne. Na zastepcze dokumenty z Tunezji dla zamachowca berlinskiego Amiri, ktory wjechal ciezarowka w tlum, czekano tez dlugo. Nic wiec dziwnego, ze ogromna ilosc uchodzcow ma wpisana date urodzenia 01. styczen i potem rok. Wymyslaja oni sobie sami ta date albo taka jest wpisywana przez Jugendamt, gdy podawany jest tylko rok urodzenia.

Ustalenie wieku mlodych uchodzcow jest tez wazne w obliczu szerzacej sie wsrod nich przestepczosci. W zaleznosci od wieku sa oni sadzeni na podstawie prawa dla mlodocianych lub doroslych. Takze policja niemiecka ma ogromne klopoty z nimi w przypadku zatrzymania ich przy popelnianiu przestepstw. Na przyklad policjanci w Mannheim nie mogli dac sobie rady z bandami mlodych uchodzcow (kilkadziesiat osob), ktorzy okradali sklepy, przechodnoi, wyrywali w bialy dzien kobietom torebki z rak. Po zatrzymaniu i okazaniu posiadanych tymczasowych papierow wydanych przez urzedy, wynikalo, ze policjancji maja do czynienia z 14-letnimi czy 15-letnimi dziecmi. W takich przypadkach odpowiedzialny za nich jest Jugendamt. Dzieci nie moga byc aresztowane, wiec byly tylko spisywane i wypuszczane na wolnosc. Sytuacja byla tak napieta, ze SPD-owski burmistrz miasta pisal pisma do ministra spraw wewnetrznych landu Badenii-Württembergii, aby pomogl rozwiazac ten problem. Miedzy innymi chodzilo o badania medyczne pozwalajace na ustalenie wieku mlodocianych przestepcow. Trzeba tu nadmienic, ze w landzie B-W rzadzi koalicja Zielonych z CDU i nie tak latwo dokonac jest tak zbrodniczego czynu jakim jest zbadanie wieku przestepcow nie posiadajacych oryginalych dokumentow. Nic wiec dziwnego, ze morderca studentki Marii L. z Freiburga, Hussein K. (sprawe ta opisalem w blogu) podajacy sie za 16-latka a majacy dwadziescia kilka lat byl uznany za niepelnoletniego uchodzce i przebywal w rodzinie zastepczej. Podobnie bylo z morderca w Kandel, ktory podawal sie za 15-latka i rzeczywistosci mial minimum 17,5 lat a moze nawet wiecej, np. 21. Pozniejsze badania wieku „niepelnoletnich“ przestepcow z Mannheim wykazalo, ze czesc z nich miala nawet po dwadziescia kilka lat. Teraz mlodociani uchodzcy w przypadku watpliwosci co do ich wieku, sa wysylani na badania do Kliniki Uniwersyteckiej w Heidelbergu.

Politycy z CSU i CDU zadaja takze ograniczenia naplywu uchodzcow i nowej polityki migracyjne. Wazna organizacja regionalna CDU w Saksonii-Anhalt, Kreisverband Harz przygotowala nawet strategiczny dokument dyskusyjny, w ktorym rozwaza zakaz wjazdu do Niemiec dla uchodzcow bez dokumentow. Wedlug nich konieczne jest ograniczenie wspanialomyslnych swiadczen socjalnych, rygorystyczne wymaganie okazania dokumentow przed wjazdem do Niemiec, wprowadzenie obowiazkowego testu medycznego pozwalajacego ustalic rzeczywisty wiek mlodych uchodzcow przyjezdzajacych bez dokumentow. Podobnie jak w Szwecji zawieralby on przeswietlenie kosci rak. Tutaj szybko zameldowali sie krytycy takiego testu roentgenologicznego wywodzacy sie ze srodowiska lekarskiego, dowodzac, ze jest to naruszenie praw jednostek ludzkich. Jak go zwal, tak zwal, ale z tym problemem trzeba cos zrobic. Jezeli ktos ukrywa swoja tozsamosc, w tym wiek i rownoczesnie chce byc uwazany, za przesladowanego uchodzce, to powinnien przynajmniej bez zmruzenia oka poddac sie takim testom.

2. Badania wieku niepelnoletnich uchodzcow przez bieglych lekarzy sadowych

Pod naciskiem opinii publicznej oraz biorac przyklad z innych krajow, zaczeto w Niemczech powaznie myslec o przymusowych badaniach wieku niepelnoletnich uchodzcow. Przyklad dala liberalna i przychylna dotad uchodzcom Szwecja. Wczesniej kraj ten byl Mekka rzekomych mlodocianych bez opieki rodzicow. Zapewniano im mieszkanie w osrodkach o dobrym standardzie, wszechstronna pomoc oraz duze szanse na pozostanie na stale. Nic wiec dziwnego, ze to wlasnie w Szwecji bylo na poczatku najwiecej „mlodocianych“ bez opieki rodzicow z wszystkich krajow UE, bo az 35 tysiecy. Wielu rozzuchwalilo sie myslac , ze wszystko moze uchodzic im bezkarnie. Zanotowano tez morderstwo dokonane w styczniu 2016 na mlodej 22-letniej pracownicy domu dla mlodocianych azylantow. Mlodociany (tylko 15-letni?) uchodzca zdzgal ja nozem w miejscu pracy. Od jesieni 2015 wprowadzono jednak bardziej radykalna polityke migracyjna. Teraz, jezeli ktos podaje sie za maloletniego i nie ma dokumentow, musi przejsc test medyczny. Polega on na przeswietleniu kolan, dloni oraz zebow, w tym zebow madrosci. Po przetestowaniu 2500 mlodocianych bez dokumentow, okazalo sie ze az 80% z nich bylo pelnoletnimi osobnikami. Takie informacje o obostrzenach rzadu szwedzkiego rozchodza sie szybko poprzez internet/smartphony i do Szwecji zaczelo naplywac duzo mniej „mlodocianych“ bez dokumentow. W Austrii wykazano, ze 41% z badanych 4600 mlodocianych sfalszowalo swoj wiek.

Ciekawej analizy dokonano w Instytucie Medycyny Sadowej Kliniki w Münster. Przeanalizowano tam 594 przypadkow badania wieku mlodocianych uchodzcow, glownie plci meskiej, wnioskodawcow o azyl z lat 2007-2018. Pochodzili oni glownie Afganistanu, Erytrei, Algierii i Gwinei, (zob. „Nur so schaffen wir Akzeptanz für unsere Flüchtlingspolitik“, Die Welt, 18.09.2019). Lekarze sadowi ustalali wiek przy pomocy przeswietlen roentgenowskich przegubu dloni, szczeki oraz obojczyka. Chodzilo stwierdzenie czy dana osoba osiagnela wiek 18-tu lat. Okazalo sie, ze sposrod 594 osob, az 234 czyli 39,4% bylo starszych niz 18 lat. Wicedyrektor Instytutu Medycyny Sadowej z Kliniki Münster, A.Schmeling stwierdzil, ze sposrod pozostalych 60% przebadanych osob moga znajdowac sie nastepne przypadki osob, ktore sa takze pelnoletnie. Nie mozna tego jednak dowiesc z calkowita pewnoscia. W watpliwych przypadkach wydaje sie opinie na korzysc osoby badanej, czyli jest ona zaklasyfikowana jako niepelnoletnia.

Nastepna analiza byla prowadzona w landzie Saarland. Tam, aby odciazyc Jugendamty wysylano niepelnoletnich o niesprecyzowanym wieku do centralnego osrodka celem dokonania dokladnych badan medycznych. W latach 2016-2018 przebadano tam 528 rzekomo niepelnoletnich uchodzcow. Sposrod nich az 254 czyli 48,1% mialo 18 lat i wiecej.

Badania szwedzkie, niemieckie i austriackie mowia, ze udzial falszywie podanych danych dotyczacych wieku wynosi w badanych grupach okolo 40% oraz wiecej. Trudno jest uogolnic te dane na wszystkich uchodzcow, ktorzy podaja sia za niepelnoletnich. Badania te pokazuja, ze nie mozna wierzyc informacjom dostarczanym przez uchodzcow nie posiadajacych zadnych dokumentow o ich pochodzeniu, wieku, szykanowaniu w ich kraju, powodach do uzyskania azylu, itd.

Ogolny problem uchodztwa jest trudny do rozwiazania. Jedno jest pewne, przy obecnych zasadach prawnych i przepisach obowiazujacych w Europie, nie jest mozliwe decydowanie o przyznaniu milionom imigrantow statusu uchodzcy czy azylanta. Kazdy z nich ma swoja strategie, ktora wynika z doswiadczen krewnych i znajomych przekazanych w internecie na specjalnych portalach przeznaczonych dla poszczegolnych grup narowosciowych, a takze instrukcji przekazywanych przez zawodowych, oplacanych organizatorow ucieczki. Aby zablokowac te praktyki, nalezaloby raczej nie wpuszczac nikogo do krajow europejskich bez dokumentow. Politolog profesor R.Merkel zarzuca politykom, ze byli zobowiazani od razu na poczatku wyraznie zapowiedziec i uregulowac prawnie, ze po zakonczeniu dzialan wojennych, uchodzcy powinni automatycznie wrocic do ich krajow pochodzenia. Sa tam bowiem bardziej potrzebni przy odbudowie zniszczonych krajow, niz w Europie.

Uwazam, ze procedura uzyskania azylu powinna byc zapoczatkowana i zakonczona w kraju pochodzenia. Nad Europa wisi miecz Damoklesa – Europa jest mala a Azja i Afryka wraz z ogromna i ciagle rosnaca populacja, gdzie nie ma zadnej rozsadnej polityki regulujacej rozrodczosc ludnosci, groza eksportem poteznej nadwyzki mlodych kategorii wiekowych swoich obywateli do naszego kontynentu. Niesie to za soba zmiane struktury demograficznej krajow europejskich, naruszenie proporcji miedzy grupami religijnymi, ubozenie ludnosci, konflikty spoleczne i polityczne, zalamanie systemow pomocy socjalnej, koniecznosc przebudowy panstwa socjalnego a takze przeksztalcanie sie ukladow sil politycznych. Pozostaje tylko restrykcyjna ochrona granic, wybiorcze przyzwolenie na niewielka imigracje oraz rozsadna pomoc gospodarcza dla wybranych krajow afrykanskich i azjatyckich.