Karanie Niemiec (IX) - (Plan Morgenthau)

Niemcy stworzyli gigantyczny problem wywolujac II wojna swiatowa. Byli sprawcami hekatomby na skale historyczna. Jednak problem z nimi nie zakonczyl sie automatycznie wraz z ustaniem dzialan wojennych. Pojawil sie duzy problem z unormowaniem spraw zdegenerowanego panstwa  w latach powojennych. Zwyciezcy Alianci chcieli uniknac fiaska post-wersalskiego, kiedy to hydrze szybko odrosly glowy. W tym celu juz w Teheranie postanowiono podzielic pokonany kraj na strefy okupacyjne i trzymac pod butem Niemcow przez czas jakis. Z grubsza mozna bylo przewidziec, ktory z okupantow bedzie dla Niemcow lepszy, a ktory gorszy. Groze budzili Sowieci. Francuzi, podobnie jak po I wojnie swiatowej zywili duzo nienawisci do Niemcow i rwali sie do rewanzu. Anglicy kierujac sie roznymi archaicznymi zasadami starali zachowywac sie w sposob cywilizowany,w ktorym byly elementy rycerskosci. Amerykanie stanowili zagadke. Dla nich wojna w Europie miala drugorzedne,w porownaniu z wojna na Pacyfiku, znaczenie. Na poczatku zolnierz strzelal do Niemcow bez wiekszego zapalu. Dopiero masakry (np. Malmedy) dokonywane przez SS oraz odkrycie obozow koncentracyjnych sprawily, ze zolnierz, w swekj masie,dostrzegl w Niemcach przeciwnika do zabijania.

Na pierwszym miejscu, sprawa okupacji nalezala sila rzeczy do Armii.  Prace nad przygotowaniem zystemu zarzadzania powojennymi Niemcami, a dokladniej - amerykanska strefa okupacyjna, zaczely sie w Psychological Warfare Department. W sierpniu 1944 r. byl juz przygotowany dokument, ktorego wcielanie w zycie mialo szybko odbudowac kraj i przywrocic normalnosc niemieckiemu spoleczenstwu- oczywiscie zwazywszy wszystkie nietypowe i nieprzyjemne dla Niemcow,okolicznosci. Nosil on tytul: "Handbook for Military Government in Germany". Pewnie na tym by poprzestano, gdyby nie Zydzi z otoczenia prezydenta F.D.Roosevelta.Oni wniesli do sprawy ozywczy powiew rewanzu i nienawisci. Na czele tej paczki stal mnister finansow Henry R. Morgenthau, a jego prawa reka byl tez Zyd, H.D.White. Ten drugi urodzil sie w Bostonie. Byl synem litewskiego Zyda Josepha Weita i Sarah Magilewski. Do Stanow Zjednoczonych wyemigrowal w 1885 r. White'a w 1953 r. aresztowalo FBI i udowodnilo mu, ze byl szpiegiem sowieckim.

Morgenthau juz w sierpniu 1944 r. polecial do jeszcze wyzwalanej Normandii oraz do Anglii. Armia przyjela go bez entuzjazmu, ale w Anglii znalazl entuzjaste w postaci Lorda Cherwella. Temu oslabienie gospodarcze powojennych Niemiec bardzo odpowiadalo. Widzial w tym korzysci dla swojego kraju.

Plan dla Niemiec w wersji Morgenthau'a i jego paczki we wstepnych zarysach mial doprowadzic do demilitaryzacji i deindustrializacji. Oczkiem w glowie byl przemysl ciezki, szczegolnie ten znajdujacy sie w Zaglebiu Ruhry. Maszyny mialy byc rozmontowane i przekazane Aliantom, ktorych gospodarki byly w czasie wojny niszczone. Niemcy mialy byc zamienione w kraj rolniczy i pasterski. Poziom wyzywienia mial byc taki, by z glodu i chorob wymarlo okolo 10 mln. mieszkancow. Bezrobocie mialo objac 18-20 mln. Niemcow. Daloby sie je rozladowac wysylajac wiekszosc z nich do sasiednich krajow do niewolniczej pracy. Resztki skierowano by do Centralnej Afryki, gdzie pracowaliby w ramach duzych projektow, np. melioracyjnych. I w ten to prosty sposob Francja, Belgia i Anglia moglyby odetchnac na jakies 20 lat.

White byl gotowy z zarysem  swojego planu na dzien 1 IX 1944 r. Nastepnego dnia przedstawiono go prezydentowi.  Pierwsze posiedzenie The Cabinet Committee on Germany odbylo sie w dniu 5 IX i prezydent byl przeciwny Planowi. Jednakze sceptyczny na wstepie stosunek prezydenta zmienil sie w ciagu  kilku dni. Prezentacja i dyskusja nad gotowym Planem w dniu 9 IX mialy trwac pare godzin. Wystarczyly trzy kwadranse. FDR pochwalil idee przeksztalcenia Niemiec w kraj rolniczy. Uwagi mial niezbyt istotne. Jedna z nich byla propozycja, by ograniczyc zywienie spoleczenstwa do zup. Zapytal tez gdzie jest w Planie zakaz noszenia mundurow i parad wojskowych. Stan umyslu przywodcy Ameryki juz wczesniej budzil niepokoj.

Dokument nazywany Planem Morgenthau'a zasadniczo miescil sie na jednej stronie i zawieral trzy punkty: demilitaryzacje Niemiec, podzial Niemiec oraz Zaglebie Ruhry. Polsce miano przydzielic Prusy Wschodnie i poludniowa czesc Slaska. Same Niemcy po obkrojeniu terytorium, mialy skladac sie z dwoch niezaleznych panstw. Trzonem Niemiec Poludniowych mialy byc: Bawaria, Wittenbergia, Badenia i mniejsze terytoria. Polnocne Niemcy mialy tworzyc: Prusy, Saksonia, Turyngia i mniejsze tereny). Przemysl powinien byc rozmontowany i wywieziony poza granice. Czego nie dalo sie wywiezc w ciagu 6 miesiecy powinno byc zniszczone. Kopalnie mialy byc zalane albo zasypane. Ludnosc Nadrenii wlacznie z Zaglebiem Ruhry miala byc calkowicie wysiedlona. Caly teren miano oddac pod patronat ONZ.

Roosevelt i Churchill podpisali dokument w dniu 15 IX 1944 r. w czasie spotkania w kanadyjskim miescie Quebec. Wczesniej, w dniu 13 iX zjedli obiadek z Morgenthau. Obaj byli schorowanymi ludzmi. Churchill zaprzatniety byl sprawami splaty dlugow. Ludzie z otoczenia Roosevelta odniesli wrazenie, ze ich szef  nie przeczytal podpisanego przez siebie dokumentu. Gospodarz, Premier Kanady, Mackenzie King widzial co sie dzieje. Szczegolnie zal mu bylo Roosevelta, ktory chudl w oczach i slabnace zdolnosci umyslowe maskowal jowialnoscia. Churchill w rozmowie z Kanadyjczykiem ujawnil swoj pomysl otoczenia miast niemieckich wiezami strazniczymi z malymi garnizonami. W razie niepokojow miejscowej ludnosci bombardowano by ja skutecznie. A gdyby to nie wystarczylo, to pomogloby lotnictwo. Premier Churchill stwierdzil tez, ze ma "tyle entuzjazmu do Planu Morgenthau, jak do przykucia sie kajdankami do niezywego Niemca". Niepokila go takze ekspansjonistyczna postawa Rosji sowieckiej; "Co bedziemy mieli pomiedzy bialymi sniegami Rosji, a bialymi skalami wybrzeza w Dover?".

Przecieki szybko dostaly sie do prasy, mimo staran o zachowanie dyskrecji. W dniu 23 IX The Wall Street Journal opublikowal tekst Planu w szczegolach. Dominowalo zdziwienie i krytyka. Sekretarz obrony Henry Stinson skomentowal: "To jest rozwydrzony Semityzm". Dla wojskowych ujawnienie Planu bylo katastrofa. Zdawali sobie sprawe z tego, ze  motywacja oporu u Niemcow skoczy pod sufit. Faktem jest, ze J.Goebbels zagrzmial: "Chca zrobic z Niemiec pola kartoflane". Ziec Roosevelta, plk. John Boettiger stwierdzil, ze ten plan byl "wart 30 dywizji dla Niemcow" Zas przeciwnik roosevelta w czasie wyborow prezydenckich ocenil re wartosc na 10 dywizji. 

Widzac tezejacy opor Morgenthau podjal goraczkowe zabiegi o utrzymanie decyzji o Planie. Czynil starania w Waszyngtonie iw Londynie. A w tym czasie Churchill juz zupelnie przejrzal na oczy. Na dokumencie dopisal (memo) w dniu 19 XI 1944 r.: "Co za nieuzsadniona impertynencja. Ci ex-Niemcy, jak sie wydaje, maja ochote zmyc swoje pochodzenie kapiela nienawisci".

W rezultacie, zaniechano Plan Morgenthau'a. Zaradny Morgenthau dopadl Roosevelta w przeddzien jego smierci. panowie zjedli obiadek w Warm Springs i szef zgodzil sie na wydanie ksiazki Morgenthau. Ten zrobil to w pazdzierniku 1945 r. Nosila ona tytul: "Germany is Our Problem". Gen. D.Eisenhower rozkazal rozdac bezplatnie 1 000 egzemplarzy podlegajacym mu  oficerom.

Pla Morgenthau jednak  nie umarl zupelnie. Otoz w dniu 14 V 1945 r. zostala przyjeta wojskowa Joint Staff Direction (JCS 1067).  Ta dyrektowa niezbyt odbiegala od Planu Morgenthau'a. Przyswiecala jej ogolna idea, by alianckie dowodztwo nie robilo nic wiecej poza zapewnieniem minimalnego poziomu zycia mieszkancom Niemiec. Mial on wystarczyc na tyle, by nie pojawialy sie epidemie i nie bylo rozruchow ludnosci. Nadrzedne bylo zapewnienie spokoju i bezpieczenstwa wojskom okupacyjnym. Co wiecej, nad przykrecaniem Niemcom sruby czuwali "Chlopcy Morgenthau" (Morgenthau boys), Byli to ludzie od finansow przydzieleni sztabowi gen. Eisenhowera. Na ich czele stal plk. Bernard Bernstein. Zas sam gen.Eisenhower, pozniejszy 34 prezydent U.S.A. (1953-1961) byl Zydem szwedzkim. Jego babka nazywala sie Rebecca Matter. Zrodloslow nazwiska: Eisen-hauer.Zas swoj niezwykly awans w hierarchii wojskowej ten przecietny oficer zawdzieczal wplywowemu Zydowi, Bernardowi Baruchowi. Niemcy zarzucali Eisenhowerowi, ze byl on odpowiedzialny za smierc stek tysiecy zolnierzy Wehrmachtu znajdujacych sie w obozach jenieckich.

Sytuacja ludzi w Niemczech byla ciezka.W listopadzie 1945 r. Gen. D.Eisenhower, Gubernator Wojskowy Niemiec, zgodzil sie na limit przydzialu zywnosci na poziomie 1 000 kalorii dziennie na jednego czlowieka. Stan na dzien 28 II 1947 r. byl taki, ze populacja Niemiec liczyla 66.5 mln. ludzi.Poza granicami Niemiec znajdowalo sie wobozach 4 160 000 jencow niemieckich. W tym, 3 mln. w Rosji, 750 000 we Francji, 400 000 w UK i 10 000 w Belgii. Rok 1947 byl w Niemczech szczytowym co do wynedznienia w okresie powojennym. I to nie bylo tak, ze zywnosc nie mogla byc Niemcom dostarczona, a one nie moglyby za nia zaplacic. Niemcy oferowaly wymiane za dostawy wegla i stali. Wlochy i Holandia rwaly sie do eksportowania warzyw do Niemiec. Nie pozwolono im i Holendrzy musieli zniszczyc czesc zbiorow. Dania i Turcja tez proponowaly dostawy zywnosci.  Norwegia chciala sprzedawac ryby i olej rybny, a Szwecja- tluszcze. Zadnemu z tych panstw wladze okupacyjne nie daly pozwolenia.

Gospodarka niemiecka byla tlumiona.  Az do lipca 1947 r.  nie pozwalano na wydobywanie ropy naftowej, produkcje gumy i samolotow oraz statkow handlowych. Produkcje stali limitowano do 25% poziomu przedwojennego. Zdzierano pieniadze ustalajac niekorzystne ceny na wegiel. Allied Control Council ustalila, ze nie moga byc wyzsze niz polowa ponoszonych kosztow, czyli $10. za tone. W tym czasie ceny rynkowe byly w zakresie $25-30 za tone. Tylko z tego tytulu Alianci wyssali z Niemiec $200 mld.

Najbardziej zachlanni byli Rosjanie. Zabierali co mogli. Do sierpnia 1947 r. wywiezli z Niemiec 11 100 ton maszyn. Jeszcze sie wojna nie skonczyla, a oni juz zabierali. Niech przykladem bedzie przypadek 30 000 etnicznych Niemcow na Wegrzech. Juz w grudniu 1944 r. przewieziono ich do Donbasu i zatrudniono na niewolniczych warunkach.  W 90% byly to kobiety. Szesnascie procent zmarlo.

Nowy Gubernator Wojskowy Niemiec, gen.Clay mial lagodniejsze podejscie. Stanowisko objal w kwietniu 1945 r., a juz w w maju tego roku wstrzymal rozmontowywanie maszyn. Zabiegal o zastapienia JCS l067 znosniejsza dla Niemcow dyrektywa. I tak tez sie stalo. Po dwoch latach przestala ona obowiazywac i zastapiono ja JSC 1779. Troche pozno, bo prezydent Truman juz w maju 1945 r. wyrazal przekonanie, ze Niemcom nalezy poluzowac. Glodzenie 80 mln. Niemcow i Austriakow mogloby prowadzic do rewolucji i infiltracji komunistycznej.

W 1948 r. Niemcom pozwolono na reforme walutowa i wprowadzono Plan Marshalla. Kraj ten wkroczyl w nowa epoke.

dr Edward Soltys