"Stała Matka Bolejąca" - ostatni wykład Marka Dyżewskiego

 Marek Dyżewski rozpoczął od przypomnienia tego, iż jego wykłady były powiązane z rokiem liturgicznym.  W adwencie był wykład "Pieśni o narodzeniu Pańskim", koło Wszystkich Świętych - "Muzyka wobec spraw ostatecznych", a w w  maju 2015 - wykład "Muzyczny ogród Marii Panny" poświęcony muzyce maryjnej [omówiłam go {TUTAJ}, a wideo jest {TUTAJ}].

 Prelegent streścił pokrótce ten ostatni wykład opisując początki kultu marujnego.  Dogmat o tym, ze Maria jest matką Boga przyjęto na soborze w Efezie w 431 roku:
 "Tytuł ten daje prawo do nazywania Maryi Matką Boga (Theotokos) wbrew nestorianom, którzy uważali, że przysługuje jej tylko tytuł „Matka Chrystusa”, jako że Syn Boży był zrodzony przed stworzeniem świata.".

  Wkrótce uznano także, iż ze względu na cierpienia Matki Boskiej [doznawane, gdy patrzyła ona na śmierć swego Syna na krzyżu] była ona nie tylko współcierpiącą z Chrystusem, ale  i współodkupicielką całej ludzkości.  Marek Dyżewski przeszedł potem do głównego tematu całego wykładu, którym były różne wersje pieśni "Stabat Mater Dolorosa", czyli po polsku "Stała matka bolejąca".  Tekst jej napisał w XIII wieku [po łacinie] włoski poeta Jacopone da Todi.  Doczekała się ona około 4500 opracowań muzycznych.  Prelegent zauważył, że całe to bogactwo twórczości miało swój początek w kilku zdaniach Ewangelii św. Jana:

 "A obok krzyża Jezusowego stały: Matka Jego i siostra Matki Jego, Maria, żona Kleofasa, i Maria Magdalena. 26 Kiedy więc Jezus ujrzał Matkę i stojącego obok Niej ucznia, którego miłował, rzekł do Matki: «Niewiasto, oto syn Twój». 27 Następnie rzekł do ucznia: «Oto Matka twoja». I od tej godziny uczeń wziął Ją do siebie." {TUTAJ}

 Podczas wykładu mogliśmy wysłuchac kilkunastu spośród tych utworów, od najstarszych, poprzez dzieła Vivaldiego, Scarlattich, Pergolesiego do najnowszego - napisanego w 2010 r. przez kompozytora Philipa Stopforda dla śpiewaczki Lindy Barrett {TUTAJ}.  Mogliśmy tez zapoznać się z ludowymi ujęciami tego tematu pochodzacymi z Korsyki i z okolic Janowa Lubelskiego.  Marek Dyżewski opowiedział także o "Lamencie świetokrzyskim", XV-wiecznym polskim wierszu opiewającym cierpienie Matki Boskiej {TUTAJ}.  Polskim akcentem była też "Stabat Mater" Karola Szymanowskiego.  Wykład zakończyla "Stabat Mater" Romana Padlewskiego - wybitnego muzyka, który zginął w Powstaniu Warszawskim [patrz - {TUTAJ}].

 Prelekcja trwała trzy godziny - do 16:10 do 19:10.  Po jej zakończeniu przedstawicielki wspomnianych na wstępie stowarzyszeń dziękowały Markowi Dyżewskiemu za jego wykłady i wyrażały nadzieję na dalszą owocną współpracę w przyszłości.