Bo to się zwykle tak zaczyna ... Sarajewo...

Zamachu dokonano w  rocznicę pyrrusowego zwycięstwa Turków nad Serbami i Słowianami w 1389 roku na Kosowym Polu.

Arcyksiążę Franciszek Ferdynand, przypadkowy następca tronu Cesarstwa Austro-Węgierskiego, nie ukrywał daty swej wizyty w Sarajewie. Być może celowo wybrał rocznice bitwy na Kosowym Polu, Bądź daty 28 czerwca 1881 roku kiedy to zawarto konwencję Austro-serbską . Wówczas Serbia zobowiązała się uzależniać swą politykę zagraniczną od Wiednia Habsburgów.

Plan zamachu na Arcyksięcia został opracowany przez pułkownika, Dragutina Dimitrijevicia szefa tajnej organizacji "Czarna Ręka" "Crna Ruka", to tajna serbska organizacja założona 22 maja 1911 roku przez oficerów, uczestników zamachu na króla Aleksandra Obrenowicia i jego żonę Dragne Mašin w dniu 10 czerwca 1903 roku. Kierował nią, Dragutin  Dimitrijević ps. "Apis"szef wywiadu Sztabu Generalnego Serbii. 

W dniu 28 maja 1914 roku na zebraniu młodzieżówki "Czarna Ręka", młodzi zamachowcy otrzymali broń i pieniądze od pułkownika Dragutina.

Grupa zamachowców przekroczyła granicę serbsko-bośniacką w dniu 3 czerwca. Jeden z zamachowców został zatrzymany. Pozostali dwaj uczniowie gimnazjum Gawrilo Princip i Trifko Grabez oraz czeladnik drukarski Nedeljko Čabrinović przedostali sie do Sarajewa.

Po schwytaniu na granicy jednego z uczestników zamachu władze austriackie zbagatelizowały ten fakt. Fakt zbagatelizował Arcyksiążę i Gubernator Bośni i Hercegowiny generał  Oskar Potiorek.

W Sarajewie para Arcyksiążęca była owacyjnie witana przez administrację Habsburgów z generał Gubernatorem Oskarem Potiorekiem. Trasa przejazdu pary książęcej była bardzo źle zabezpieczona. Żołnierze w liczbie 120  stali od siebie oddaleni o 100 metrów. Ważniejsze były manewry.W czasie przejazdu w kierunku ratusza, Nedeljko Čabrinović, rzucił bombę.Bomba spadła na tył  samochodu marki "Graef und Stif" i uderzyła w drugi  jadący za Arcyksięciem. Ranni zostali adiutanci.

 Gawrilo Princip, sadząc, że zamach się udał schował się do kawiarenki w której uprzednio zamachowcy się spotykali. Porywczy Arcyksiążę natychmiast udał sie do szpitala, gdzie przebywali ranni jego oficerowie. Pech chciał, że kierowca pomylił drogę.Na rogu ulicy Franciszka Józefa i Nabrzeża Appela, Gawrilo Princip, widząc kabriolet Arcyksięcia wybiegł z kawiarenki . Dwukrotnie strzelił zabijając na miejscu żonę arcyksięcia, księżną Hohenberg.  Sam Arcyksiążę zmarł kilka chwil później, o godzinie 11:30. Kula przebiła mu tętnice i kręgosłup.

Kiedy policjanci złapali Gawrilo Principo, ten połknął ampułkę z cyjankiem. Niestety trucizna okazała się zasłaba.

W dniu 29 października wszyscy trzej zamachowcy byli sądzeni. Skazanych osadzono w twierdzy terezińskiej, austriackim Theresienstadt. Otrzymali wyroki po 20 lat ze względu na młody wiek. Pozostałych pełnoletnich , których nazwisk dziś nie znam, skazani zostali na karę smierci.

 

W tym miejscu należy powiedzieć o bezwględnych karach śmierci stosowanych w stosunku do Polaków przez hitlerowców, bolszewików, sowietów, władze PRL-u.

Pozwolę sobie przytoczyć jedno nazwisko, sanitariuszki z V Brygady Wileńskiej AK "Inki" Danuty Siedzikówny skazanej  na śmierć 21 sierpnia i zamordowanej  przez dowódcę plutonu egzekucyjnego ppor. Franciszka Sawickiego 28 sierpnia 1946 wraz z Feliksem Selmanowiczem ps. "Zagończyk", w więzieniu przy ul. Kurkowej w Gdańsku. Miała lat 18. W więzieniach w Rawiczu i na Zamku w Lublinie antypolskie sądy PRL-u skazywały na śmierć jeszcze młodszych.

Sarajewo leży w Krainie, która do dziś zwiemy piekłem Bałkańskim. W czasach antycznych była pograniczem miedzy Grecją a Rzymem. Później miedzy Imperium Otomańskim a krajami Habsburgów, Republiki Weneckiej. Tu przebiegała linia między Światem Katolików a Islamem.

Wieść o śmierci Arcyksięcia następcy tronu rozeszła się lotem błyskawicy po Świecie.

Ruszyła machina wojenna.

Jak zwykle Niemcy rozpoczęły wojnę. Sprowokowały Austrię do wypowiedzenia wojny Serbii. Habsburgowie zrobili to  w dniu 28 lipca 1914 roku.

W dniu 29 lipca Rosja zarządziła mobilizację. Otrzymała poparcie od Francji. Ruszyła zasada domina.

W dniu  1 sierpnia II Rzesza Zweites Reich ogłosiła wojnę z Rosją. Dwa dni później z Francją.Pogwałcenie przez Niemców neutralności Belgów zmusiły Wielką Brytanię do przystąpienia do wojny.

 

Postscriptum,

Żona Austriackiego następcy tronu  Arcyksięcia Franciszka Ferdynanda Habsburga Lotaryńskiego d'Este, de domo Sophie Maria Josephine Albina Chotek, była córką  hrabiego Bogusława Chotka i hrabianki Wilhelminy z Kinskich na Tetowie, Tettau.

Matką Księcia Józefa Poniatowskiego była księżna Teresa Kinsky  von Wichinitz und Tettau.

/ Vide Konarski "Armorial de la Noblesse Polonaise Titree"/