arch/-

Kalendarz polski codzienny

Sowiety napadły na Polskę w niedzielę. Agresor liczył na
większą dezorientację i zaskoczenie. Przedtem upewnił się, że jego
przewidywania co do bezwartościowych gwarancji Wielkiej Brytanii i
Francji dla Polski są słuszne. Niestety, nie mylił się.

Zarówno Niemcy, jak i Sowiety dążyły do obalenia porządku
politycznego ustanowionego w traktacie wersalskim. Ładu moralnego, który
urzeczywistnił aspiracje narodów Europy do własnej państwowości. Nade
wszystko Polaków, śniących od pokoleń sen o tej, „co nie zginęła”.

Tajny pakt sowiecko-niemiecki, spisany 23 sierpnia 1939 r., wyznaczał
niemiecko-sowieckie granice w Europie, która znowu miała się stać
więzieniem narodów. Zaborcy ustalili „strefy interesów”: który z nich
odbierze suwerenność poszczególnym państwom. Co do Polski postanowili,
że uczynią to wspólnie.

Sowieci opóźniali atak do 17 września, by zachować pozory, że
przychodzą na pomoc ludności „zachodniej Białorusi” i „zachodniej
Ukrainy”, gdyż państwo polskie rzekomo „rozpadło się”.

To nie Gdańsk i „korytarz”, to nie „uciskanie mniejszości” były
przyczyną ataku, lecz chęć unicestwienia Rzeczypospolitej, tak jak
później chęć zniewolenia innych narodów, których suwerenność zapisano w
traktacie wersalskim.

Ambasador Rzeczypospolitej w Moskwie, Wacław Grzybowski, został
obudzony 17 września 1939 r. o godz. 3.00 nad ranem. Zastępca komisarza
spraw zagranicznych Sowietów Władimir Potiomkin, usiłował mu wręczyć
notę rządu sowieckiego, wedle której agresor najechał na Polskę, by
chronić pokrewną ludność ukraińską i białoruską, a także, by uwolnić
Naród Polski od wojny! Ambasador Grzybowski nie przyjął kłamliwej noty i
oświadczył: „Atak Armii Czerwonej na Polskę jest w tej sytuacji ciosem w
plecy”.

Po 74 latach od tej napaści nie można powiedzieć nic więcej ponad to, co oświadczył wówczas nasz ambasador.

arch/-

W całej Polsce, nominalnie suwerennej od 23 lat, stoją pomniki „bohaterskiej Armii Czerwonej”.

W roku 1990, na fali entuzjazmu wywołanego zapewnieniami, że
„komunizm w Polsce upadł”, niektóre odradzające się samorządy obaliły te
monumenty – świadome, iż są one symbolami sowieckiego panowania w
Polsce, a nie pomnikami wojennymi.

Dziś taka rzecz jest już niemożliwa, o czym świadczy troskliwe
odnawianie pomnika „czterech śpiących” w Warszawie. Strażnikami
monumentów Armii Czerwonej w Polsce, zwieńczonych czerwoną gwiazdą,
stały się rosyjskie konsulaty, choć z napisów wynika, że fundatorem tych
pomników było „społeczeństwo” polskie. A przecież to społeczeństwo nie
pieczętuje się czerwoną gwiazdą.

„Wyzwolenie od ’jaśniepanów’”

Początkiem sowieckiego zniewolenia były zbrodnie popełnione na
przedstawicielach polskiej elity społecznej, inteligencji – nazywanych
„jaśniepanami polskimi”, „białymi oficerami”, „obszarnikami”.

Armia Czerwona prowadziła agresywną akcję propagandową, zmierzającą
do wywołania „rewolucji społecznej”. Było to podjudzanie do zbrodni na
elitach społeczeństwa polskiego, zwłaszcza na właścicielach ziemskich,
osadnikach wojskowych z okresu po wojnie bolszewickiej i na oficerach
Wojska Polskiego.

Podjudzanie do zbrodni bezkarnych, co gwarantowała
„robotniczo-włościańska” Armia Czerwona. Dowódca Frontu Białoruskiego
komandarm Michaił Kowalow wydał „odezwę” do „rzołnierzy Armii Polskiej”,
na poziomie moralnym porównywalną z poziomem ortografii i składni:
„Rzołnierze Armii Polskiej! Pańsko-burżuazyjny Rząd Polski, wciągnąwszy
was w awanturniczą wojnę, pozornie przewaliło się. Ono okazało się
bezsilnym rządzić krajem i zorganizować obronu. Wielka i niezwolczona
Armia Czerwona niesie na swoich sztandarach procującym, braterstwo i
szczęśliwe życie”…

Dowódca Frontu Ukraińskiego komandarm Siemion Timoszenko wzywał
polskich żołnierzy: „Bronią, kosami, widłami i siekierami bij polskich
panów”. To było podżeganie do zbrodni!

Zbrodnie wojenne

Armia Czerwona nie „wkraczała” do Polski w celu „ochrony” ludności,
lecz atakowała Polskę w celu zagarnięcia jej terytorium i eksterminacji
jej elit społecznych, by raz na zawsze zabić ideę niepodległego bytu
państwa polskiego. Temu atakowi towarzyszyły od początku zbrodnie
wojenne, definiowane przez cywilizowany świat od połowy XIX wieku. Także
w traktacie wersalskim z roku 1919.

Po wojnie Międzynarodowy Trybunał Wojskowy w Norymberdze wymieniał
rodzaje zbrodni wojennych: planowanie, przygotowanie, rozpoczęcie i
prowadzenie wojny napastniczej lub będącej pogwałceniem traktatów,
porozumień, międzynarodowych umów, morderstwa, nieludzkie traktowanie
ludności zamieszkującej okupowane terytoria, deportacje, mordowanie i
złe traktowanie jeńców wojennych, zabijanie zakładników, przywłaszczenie
własności publicznej i prywatnej, wszelkie zniszczenia,
nieusprawiedliwione koniecznością wojenną, prześladowania, eksterminacja
i inne nieludzkie czyny, których celem jest zniszczenie całości lub
części grupy narodowej, etnicznej, rasowej lub religijnej.

Wszystkich wymienionych zbrodni dopuściła się „bohaterska Armia
Czerwona” z hołdowniczych pomników w Polsce, już od września 1939 roku.

Męczeństwo polskich ziemian

Ludwika i Antoni Wołkowiccy byli właścicielami ziemskimi z
Brzostowicy Małej na Białostocczyźnie. Komunistyczno-kryminalna banda
związała ich ręce drutem kolczastym, do ust wlała wapno i żywcem
zakopała. Taka była odpowiedź na nawoływania komandarmów sowieckich do
walki „z obszarnikami i kapitalistami”. Wymordowano co najmniej 200
polskich ziemian. Tak zaczynał się Katyń, rozprawa z polskimi elitami.

Największych zbrodni dopuściły się regularne oddziały Armii
Czerwonej. Wykorzystując jako pretekst fakt, iż Rzeczpospolita nie
wypowiedziała Sowietom wojny w odpowiedzi na ich atak, nazywali Wojsko
Polskie, podejmujące działania obronne, „polskimi bandami”, kierowanymi
przez „faszystowskie organizacje”! Armia Czerwona, tak jak Wehrmacht,
znaczyła swój „szlak bojowy” na polskiej ziemi pasmem zbrodni.

Nie były to zbrodnie wynikające z okrucieństwa poszczególnych
dowódców, lecz zbrodnie zaplanowane i realizowane przez instytucje
państwa sowieckiego, bowiem poszczególni wykonawcy tych zbrodni mieli
świadomość tego, czego się od nich wymaga. Sowieckie sądy wojskowe
karały wykroczenia, dotyczyły one jednak przede wszystkim pijaństwa i
niesubordynacji, nie zaś zbrodni na bezbronnych jeńcach polskich.

Uznając polskich oficerów za „wrogów klasowych”, a żołnierzy
stawiających opór za „bandytów”, Armia Czerwona we wrześniu i w
październiku 1939 r. zamordowała około dwóch i pół tysiąca polskich
oficerów, żołnierzy i policjantów. Nie zginęli w walce, lecz jako jeńcy
wojenni. Powinni być dopisani do rachunku katyńskiego.

Pierwszymi ofiarami sowieckich zbrodni byli obrońcy polskich granic –
oficerowie i żołnierze Korpusu Ochrony Pogranicza. Wierni przysiędze
żołnierskiej bronili granicy Rzeczypospolitej przed napastnikami, którzy
wtargnęli na jej terytorium. W rejonie miasta Sarny (woj. wołyńskie)
Sowieci rozstrzelali całą kompanię z batalionu KOP „Sarny” wziętą do
niewoli, razem 280 oficerów i żołnierzy!

Znanym i często przytaczanym w literaturze historycznej przykładem
zbrodni wojennej na bezbronnych jeńcach była śmierć oficerów i
podoficerów Pińskiej Flotylli Rzecznej, którzy – zgodnie z niepisanym
prawem honorowym marynarki wojennej na całym świecie – zatopili przed
kapitulacją swe okręty, by nie stały się łupem przeciwnika. Zostali za
to zamordowani 26 września 1939 r. w Mokranach (rejon Brześcia) –nie
przez NKWD, lecz przez regularny oddział sowieckich sił pancernych.

Największych zbrodni dokonali czerwonoarmiści w Rohatynie (woj.
stanisławowskie) na żołnierzach polskich i na ludności cywilnej, w
Grodnie, Nowogródku, Sarnach i w Tarnopolu, także w Wołkowysku,
Oszmianie, Świsłoczy, Mołodecznie, Kosowie Poleskim, Chodorowie,
Złoczowie i Stryju. Nie oszczędzali kobiet i dzieci. WRohatynie rzeź
trwała cały dzień.

O okrucieństwie i bezprawiu, pod parasolem ochronnym Armii Czerwonej
lub z jej aktywnym udziałem, świadczą liczne, przerażające relacje,
m.in. relacja wójta gminy Urszulin pod Wytycznem, Józefa Klaudy: „Na
drodze w pobliżu mego domu leżał żołnierz polski, ranny w brzuch.
Miejscowi Ukraińcy bili go i kopali. Przed śmiercią powiedział mojej
sąsiadce, Polce, że nazywa się Władysław Matusik i pochodzi z Pruszkowa
(…). W pobliżu zabudowań dworskich bolszewicy rozstrzelali trzech
bezbronnych, wziętych do niewoli żołnierzy polskich (…). Po boju
bolszewicy polecili rannych wnieść do domu ludowego, gdzie zamknęli ich
na klucz, nie udzielając żadnej pomocy lekarskiej (…). Wszyscy zmarli z
upływu krwi. Poległych i zmarłych odarto z mundurów a dokumenty złożono
na stosie i spalono”.

Znamy liczne przypadki rozstrzeliwania przez żołnierzy sowieckich
wziętych do niewoli żołnierzy polskich w rejonie Wilna. Sowieci nie
dotrzymywali żadnych umów o kapitulacji, „oficerskie słowa” ich
komandirów nie miały żadnego znaczenia. Dowódca obrony Lwowa gen.
Władysław Langner skutecznie obronił się przed atakami niemieckimi i
podpisał kapitulację z dowództwem sowieckim.

Przewidywała ona wymarsz polskiego wojska i policji w kierunku
granicy rumuńskiej. Po poddaniu się wszystkich jeńców wywieziono w głąb
Związku Sowieckiego, do obozów. Część odnalazła się potem na listach
katyńskich. Niektórzy oficerowie, świadomi wartości umów z Sowietami,
popełnili samobójstwo. Gdy kolumna polskich policjantów minęła rogatkę
miasta, została przez czerwonoarmistów rozstrzelana. Żołnierze sowieccy
rabowali domy i gwałcili kobiety.

Sowiecki Selbstschutz

22 września 1939 r., po obronie Grodna, Sowieci rozstrzelali w
Sopoćkiniach (25km od Grodna), strzałem w tył głowy, gen. Józefa
Olszynę-Wilczyńskiego i jego adiutanta.

Znamy wstrząsającą relację żony generała, Alfredy: „Widok, który się
ukazał moim oczom, był tak okropny, że nie miałam sił iść dalej (…). Mąż
leżał twarzą do ziemi, lewa noga pod kolanem była przestrzelona w
poprzek z karabinu maszynowego. Tuż obok leżał kapitan z czaszką
rozłupaną na dwoje (…), na czerepie sterczały zmierzwione, oblepione
krwią włosy (…). Oczy i nos [generała] stanowiły jedną, krwawą masę, a
mózg wyciekał uchem (…). Zginął, a wraz z nim wyniki
dwudziestokilkuletniej pracy w Grodnie, wraz z dwutysięczną biblioteką i
wszystkim, czym żył przez lat 49. Nic po nim nie pozostało, prócz
pamięci i rozpaczy w moim sercu”.

Za oddziałami Armii Czerwonej posuwały się siły specjalne NKWD,
dokonujące aresztowań i zbrodni na lokalnych elitach polskich, do czego
wykorzystywały informacje przekazywane przez miejscowe jaczejki i
organizującą się „milicję ludową”.

Tę „milicję”, złożoną z sowieckich kolaborantów różnych narodowości,
nielojalnych obywateli Rzeczypospolitej wysługujących się agresorowi,
można porównać do Selbstschutzu w niemieckiej strefie okupacyjnej. Jedni
i drudzy dopuścili się licznych zbrodni na obywatelach Rzeczypospolitej
w pierwszym okresie okupacji.

Selbstschutz pomagał gestapo w przygotowaniu „księgi poszukiwanych
Polaków”, przeznaczonych do „likwidacji”. Wydaje się, że istniała
również sowiecka „księga poszukiwanych Polaków”, osób zasłużonych w
pracy dla państwa polskiego, przygotowywana przez komunistyczne
jaczejki. Wskazuje na to sprawność, z jaką sowiecka policja polityczna
dokonywała aresztowań przedstawicieli polskich elit społecznych.

Na polskiej ziemi nie powinno być żadnych pomników „bohaterskiej
Armii Czerwonej”. W roku 1939 była ona krwawym agresorem. W latach
1944-1945 przynosiła nam nową okupację. Jakiekolwiek hołdy w przestrzeni
publicznej obrażają pamięć ofiar i poddają w wątpliwość suwerenność
naszego państwa.

arch./-

Obrona straceńczej placówki na Westerplatte
we wrześniu 1939 roku urosła do rangi symbolu – narodził się mit, który
zapisał się głęboko w polskiej świadomości i żyje do dziś swoim życiem.

Do tego symbolu, jako wyrazu postawy moralnej, sięgał w 1987 roku
Ojciec Święty Jan Paweł II, mówiąc: „Każdy z was, młodzi przyjaciele,
znajduje też w życiu jakieś swoje Westerplatte. Jakiś wymiar zadań,
które musi podjąć i wypełnić. Jakąś słuszną sprawę, o którą nie można
nie walczyć”.

Gdyby nie lata komunistycznego monopolu na kreowanie historii wojny,
symboli tych byłoby więcej, a być może jednym z nich byłoby kresowe
Grodno.

Sowieckie, a potem PRL-owskie kłamstwo o „pokojowym” wkroczeniu
Sowietów 17 września 1939 roku dla ochrony „bratnich narodów
słowiańskich”, Białorusinów i Ukraińców, nadal ciąży na obrazie
Września. Bo chociaż w rodzinach i literaturze emigracyjnej, a potem
podziemnej w kraju, przekazywano prawdę o zbrodniczej sowieckiej
agresji, to wojna obronna 1939 roku na wschodzie, o zasięgu zdecydowanie
mniejszym niż walki z Niemcami, nie zapisała się legendą, która w
społecznej świadomości wagą swoją dorównywałaby mitowi Westerplatte –
choć heroicznych aktów oporu w zmaganiach z Sowietami nie brakowało.

Wojna, której nie było

Między reakcją na niemiecką agresję a sposobem potraktowania
sowieckiego najazdu przez władze II Rzeczypospolitej w 1939 roku
zaistniała swego rodzaju asymetria: wbrew faktom nie ogłoszono stanu
wojny pomiędzy ZSRS a Polską, a sformułowany przez Naczelnego Wodza
Edwarda Rydza-Śmigłego ostatni rozkaz przed wyjazdem z Polski 17
września był niejasny i niezrozumiały.

Cóż bowiem oznaczać miały słowa „Z bolszewikami nie walczyć, chyba w
razie natarcia z ich strony lub próby rozbrojenia oddziałów” w sytuacji,
gdy bolszewicy całkiem otwarcie i brutalnie zajmowali polskie ziemie?
Przecież jeszcze zanim 17 września wstało słońce, sowieccy pogranicznicy
podłożyli ogień pod strażnice Korpusu Ochrony Pogranicza na wschodniej
granicy Rzeczypospolitej, a lawina stali i pół miliona żołnierzy
czerwonej armii runęły na polskie terytorium.

Polecenia wydane przez sowieckie dowództwo z datą 14 września, a
ujawnione przez Moskwę w 1995 roku, jasno precyzowały rzeczywisty cel:
błyskawicznym uderzeniem rozbić wojska polskie i osiągnąć linię Narwi,
Wisły i Sanu – zgodnie z sierpniowymi ustaleniami paktu Ribbentrop –
Mołotow. Nieszczęsny rozkaz Rydza-Śmigłego skazał de facto
poszczególnych dowódców na samodzielne podejmowanie dramatycznych
decyzji.

Na drodze krasnoarmiejców leżało Wilno, gdzie morale i zapał do walki
prostych żołnierzy i mieszkańców były nieporównanie większe niż władz
wojskowych oraz cywilnych, które obrony miasta zaniechały, chociaż
powstawały bataliony studenckie, pod broń szli na ochotnika mieszkańcy,
zewsząd ściągały niewielkie oddziały. 18 września, gdy z kierunku
Oszmiany w polu widzenia pojawiły się pierwsze sowieckie czołgi, zapadła
decyzja o wycofaniu wojsk w kierunku granicy litewskiej. Ci, którzy nie
podporządkowali się rozkazowi, walczyli o miasto do wieczora 19
września – wtedy przeszło ono w ręce sowieckie.

Grodno semper fidelis

W zbiorową niepamięć odeszła heroiczna obrona Grodna, które stanęło
na drodze czerwonej armii. Sowieckie dowództwo spodziewało się, że
miasto – siedziba Dowództwa Okręgu Korpusu III – da silny odpór, nie
było jednak świadome, że z silnie obsadzonego przed wojną ośrodka
jeszcze w sierpniu wycofano znaczne siły nad granicę niemiecką i do
Lwowa.

Faktyczne dowództwo spoczęło w rękach wiceprezydenta miasta Romana
Sawickiego i majora Benedykta Serafina, szefa Wojskowej Komendy
Uzupełnień, a zarazem dowódcy batalionu. W bombardowanym od 1 września
przez Niemców Grodnie pozostały jedynie niepełne dwa bataliony piechoty z
bronią maszynową, improwizowany oddział 200-osobowy pod dowództwem
późniejszego cichociemnego ppor. rezerwy Antoniego Iglewskiego,
żandarmeria wojskowa, policja oraz niewielkie pododdziały piechoty
przybyłe z Wilna, jedna bateria artylerii przeciwlotniczej. I mnóstwo
ochotników: mieszkańców, harcerzy, uczniów.

Przeciwko nim szła potęga sowiecka, którą powstrzymywali do 22
września – przez prawie trzy doby. Pierwsze siły pancerne pojawiły się
rankiem 20 września na moście nad Niemnem. „O świcie wjeżdża na most
olbrzymi czołg, przerywa bez trudu nasze zapory, a za nim drugi, trzeci,
czwarty – wspominała nauczycielka Grażyna Lipińska.

– Czerwone chorągiewki trzepoczą na nich. Żołnierz polski na
przyczółku mostowym wali z działka przeciwlotniczego, przepuścił jednak
pierwsze trzy czołgi, trafia w czwarty”. Do miasta wjechało prawie
dziesięć maszyn. Na ulicach rozpoczyna się polowanie na czołgi, obrońcy,
wśród których jest wielu kilkunastolatków, rzucają w nie butelkami z
benzyną. „W pobliżu Teatru Miejskiego odbywa się taka scena – opowiadał
jeden z mieszkańców.

– Młody kapral przy pomocy cywila ciągną z pobliskich koszar armatkę
przeciwlotniczą. Ustawiają ją w alejce w odległości około 400 metrów od
czołgu i zaczynają weń prażyć. Trafiają w gąsienicę i unieruchamiają
czołg. Od tego momentu następuje całkowita przemiana sytuacji. Zjawiają
się uczniowie gimnazjum i napełniają butelki benzyną, której posiadamy
całą beczkę. Pomiędzy drzewami i uliczkami przedostają się w pobliże
czołgu i obrzucają go butelkami z benzyną z zapalonym lontem na
wierzchu. W jednym momencie czołg jest ogarnięty dymem i płonie jak
żagiew. (…) Nastąpił wybuch amunicji, zginęli wszyscy. (…)
Zapotrzebowanie na butelki z benzyną wzrosło”. Płoną kolejne trafione
maszyny.

Wieczorem, po krwawych zmaganiach z polską kawalerią, do Grodna
docierają główne siły sowieckie. Otoczone miasto przetrwać musi nocną
artyleryjską nawałę – pociski trafiają celnie w polskie punkty oporu
dzięki informacjom przekazywanym telefonicznie przez grodzieńskich
komunistów. Ginie i odnosi rany wielu mieszkańców.

„Rozkrzyżowane dziecko”

Rankiem 21 września na wdzierające się do miasta czołgi znów lecą
butelki z benzyną, ale nieprzyjaciel przebija się do centrum. Odnotowano
kilka przypadków użycia cywilów jako żywych tarcz – jeden z nich jest
znany z relacji dwóch nauczycielek, Danuty Bukowińskiej i wspomnianej
już Grażyny Lipińskiej. „Na tym dalekim czołgu plama. Lecę… Nagle
straszna pewność – odtworzenie przeszłości: Głogów! – opisała ten moment
Grażyna Lipińska.

– Śmiercionośna maszyna toczy się naprzód, a ja stępiała na wszystko
lecę wprost na nią. Nie słyszę okrzyku ścigającej mnie Danki… Czołg
staje tuż przede mną. Na łbie czołgu rozkrzyżowane dziecko, chłopczyk.
Krew z jego rany płynie strużkami po żelazie. Zaczynamy z Danką uwalniać
rozkrzyżowane, skrępowane gałganami ramiona chłopca. (…) Z czołgu
wyskakuje czarny tankista, grozi nam (…) chwytam nosze i pozostawiając
oniemiałych naszym zuchwalstwem oprawców – uciekamy”.

13-letni Tadeusz Jasiński z pięcioma ranami od polskich kul mocno
krwawi, woła matkę. „Poszedł w bój, rzucił butelkę benzyny na czołg, ale
nie zapalił… nie umiał… Wyskoczyli, bili, chcieli zastrzelić, a potem
skrępowali na łbie czołgu – wspomina Lipińska.

– Chłopiec coraz słabszy, zaczyna konać. Matka zrozpaczona i
pobudzona równocześnie czynem syna szepcze mu: ’Tadzik, ciesz się,
Polska armia wraca! Ułani z chorągwiami, śpiewają!!!’”.

22 września o świcie ostatni walczący opuszczają miasto i przebijają
się ku litewskiej granicy, inni przebierają się w cywilne ubrania.
Zwycięscy bolszewicy szukają obrońców, więc rannych zwozi się do domów.
Około 300 cywilów, w tym 20 uczniów, i wielu oficerów zostało
rozstrzelanych. W walkach zginęło, według rosyjskich danych, prawie 650
obrońców miasta, do niewoli poszło półtora tysiąca Polaków.

III Rzeczpospolita nie stawia pomników Tadkowi Jasińskiemu. Nie pamięta o grodzieńskich orlętach.

Kawalerzyści przeciw pancerzom

O bitwie pod Kodziowcami nad Czarną Hańczą pisały na pierwszej
stronie „Prawda” i „Izwiestia”. 21 września ułani, którzy wycofali się z
Grodna, by uniknąć zamknięcia w okrążeniu, rozłożyli się na noc w
okolicach Kodziowców. Po północy poderwało ich natarcie czołgów
sowieckich.

Żołnierze odparli pierwszy atak doborowego Korpusu Pancernego z
Charkowa i o czwartej nad ranem ruszyli do kontrnatarcia. Zepchnięci
przez Sowietów do budynków wiejskich, po sam świt wysyłali przeciw
czołgom oddziały uzbrojone w butelki z benzyną i granaty.

Dowódca jednego ze szwadronów Narcyz Łopianowski bił się wcześniej o
Grodno. „Mając już doświadczenie (…) o skuteczności zwalczania czołgów
butelkami z benzyną, zaopatrzyłem swój szwadron w odpowiedni zapas tej
prymitywnej broni. Butle były w sakwach zamiast bielizny, a ułani umieli
już posługiwać się nimi. Nieprzyjaciel ponawiał swoje uderzenie 11 lub
12 razy, lecz za każdym razem musiał się cofnąć, pozostawiając na
przedpolu płonące czołgi – wspominał.

– Żołnierze zachowywali się jak bohaterowie. Nigdy nie zapomnę
nazwisk kaprala Choroszucha i ułana Połoczanina, którzy wskoczyli na
czołgi i kolbami własnych karabinów uszkodzili karabiny maszynowe na
nieprzyjacielskich czołgach, uderzając silnie w wystające lufy”.

Lampy naftowe na czołgi

Pod Kodziowcami rozpętało się piekło. „Pociski rozrywały się wokół,
raniąc ludzi i konie… – wspomina ochotnik Olgierd Kozłowski. – Chłopcy
porozbiegali się po chałupach szukać butelek na benzynę, a gdy ich nie
znaleźli, to brali lampy naftowe. (…) Czołgi, które jechały przez wieś,
atakowaliśmy zza domów benzyną. Była wielka radość, jak udało nam się
jakiś zapalić. Taki czołg jechał jeszcze przez jakiś czas, ale później
musiał stanąć i otworzyć klapy. Zaś dalej były nasze oddziały i
wykańczały czołgistów”.

Po każdym z kilkunastu natarć bolszewicy porzucali płonące wraki i
uciekali. Ich przewaga była jednak ogromna – do rana przełamali polski
opór, a cały oddział Narcyza Łopianowskiego wzięli do niewoli. Bitwa pod
Kodziowcami uznawana jest za największe zwycięstwo wojsk polskich w
walkach z oddziałami sowieckimi we wrześniu 1939 roku. Udało się jednak
powstrzymać sowieckie natarcie, zginęło i zostało rannych kilkuset
żołnierzy sowieckich.

Przeciwko Sowietom występowały również tworzone z marszu zgrupowania.
Przez 13 dni gen. Wilhelm Orlik-Rückemann dowodzący wojskami KOP na
Polesiu i Wołyniu stoczył kilkadziesiąt potyczek i dwie bitwy – w
ostatnich dniach września pod Szackiem, gdzie Polacy rozbili 52. Dywizję
Strzelecką Armii Czerwonej, i 1 października pod Wytycznem, skąd musiał
wycofać się przed sowieckimi oddziałami pancernymi i rozwiązać grupę
bojową.

Dowódca Grupy Operacyjnej „Polesie” gen. Franciszek Kleeberg walczył
pod Jabłonią, Parczewem i Milanowem. Jego żołnierze ostatni bój z
Sowietami stoczyli 4 października 1939 roku, w przeddzień swojej
kapitulacji przed Niemcami.

Niewygodna data

O cierpieniach Polaków pod sowiecką okupacją pisze się wiele, ale też
po 1989 roku niepodobna było nadal zakłamywać lub przemilczać historię
Golgoty Wschodu, zwłaszcza że Sowieci sami przekazali nam oficjalnie
dokumenty dotyczące zbrodni enkawudowskich.

Nie wszystkie, rzecz jasna, i niepełne. Ostatnie ćwierćwiecze
przyniosło ogrom publikacji naukowych i wspomnień o setkach tysięcy
wymordowanych oraz wywiezionych w głąb ZSRS – pamiętać przy tym warto,
że jest to w znacznej mierze zasługą instytucji słabo finansowanych
przez to samo państwo, które hojną ręką rozdziela pieniądze na lewackie i
antypolskie przedsięwzięcia w rodzaju „Krytyki Politycznej”.

O tych, którzy z czerwoną armią walczyli w 1939 roku, III RP pamiętać
nie chce – 17 września nie urządza się państwowych obchodów – nie
spodobałoby się to Władimirowi Władimirowiczowi, który pytany kiedyś
przez zachodnich dziennikarzy, czy był kagiebistą, odparł krótko:
„Bywszych niet!”.

Ile bitew z czerwoną armią potrafią wyliczyć maturzyści? Najczęściej
ani jednej. A studenci historii? Niech na to pytanie odpowiedzą
wykładowcy wyższych uczelni…

Wielką winę za tę zbiorową amnezję ponoszą rządzący III
Rzeczpospolitą, którzy po demontażu systemu przez komunistów i tzw.
konstruktywnej opozycji pod kontrolą Moskwy w 1989 roku gorliwie
zabiegali – we własnym interesie – o „dobre” stosunki z Rosją. Wszak to
oni wystawili pomnik bolszewikom w Ossowie – tam, gdzie najeźdźcy z 1920
roku ponieśli pierwszą klęskę w bitwie o Warszawę. 17 września 1939
roku był przecież zemstą na pokoleniu, które wówczas polskiej
niepodległości broniło.

arch./-

„...Miasto da się przemienić-przestawić
Można z każdą rozprawić się wioską,
Ale ziemia wciąż ziemią zostanie
Ta Wileńska, Wołyńska i Lwowska...”

Obchody 74. rocznicy napaści Związku Sowieckiego na Polskę odbyły się
przy Pomniku Katyńskim na cmentarzu św. Wojciecha w Niles.
Organizatorem był Kongres Polonii Amerykańskiej (KPA) wydział na stan
Illinois – Komitet do Spraw Polskich. Inicjatorem obchodów była jak
zawsze niezastąpiona pani Ania Wojtowicz, córka twórcy Pomnika
Katyńskiego – Wojciecha Seweryna (zginął w katastrofie smoleńskiej 10
kwietnia 2010 roku). Mam nadzieję, że kiedyś ukaże się książka na temat
tej wspaniałej, dzielnej, przesączonej polskością rodziny.

Uroczystości prowadził pan Bogusław Niemczewski, który na wstępie
powitał przybyłych gości, wśród których widzieliśmy naszych kochanych
weteranów, sybiraków i świadków historii tego okresu. Obecni byli pani
Irena Moskal – prezes KPA wydział na stan Illinois; pan Andrzej
Przybylo, burmistrz miasteczka Niles. Był obecny także nasz wspaniały
bard Andrzej Kołakowski. Na uroczystości dość licznie przybyła Polonia i
grupa nas – motocyklistów Rajdu Katyńskiego Pamięć i Tożsamość.

Przed Pomnik Katyński podeszła grupa rekonstrukcyjna i stanęła na
baczność. Zabrzmiał dzwon (poruszany ręką naszego Krzysia), usłyszeliśmy
komendę: „do hymnu” i zaśpiewaliśmy polski hymn prowadzeni przez
naszego barda Andrzeja. I prawdziwa niespodzianka, po ostatnim spotkaniu
pod pomnikiem – tuż po przyjeździe z I Motocyklowego Rajdu Katyńskiego
USA – prosiłem, ba, żądałem, śpiewania wszystkich czterech zwrotek
naszego hymnu narodowego. Tuż po tym pan Ryszard Wojciechowski
wydrukował 20 tys. kartek z tekstem hymnu na jednej i „Czerwonych maków”
na drugiej stronie – brawo! Pan Ryszard pomaga również pani Marii
Szonert. Przeprowadza wywiady/rozmowy z odchodzącymi już świadkami,
którzy przeszli Syberię. To cenna, wielka i jakże potrzebna dla nas i
przyszłych pokoleń praca.

Następnie ks. Jankowski poprowadził wspólną modlitwę, wspominając te
miliony ofiar nieludzkiego systemu sowieckiego. Nadmienił również o 1.
rocznicy odejścia do Pana mego brata Marka Kawczyńskiego, który był
również członkiem naszego stowarzyszenia. Minutą ciszy uczciliśmy ich
wszystkich.

W czasie uroczystości kilka słów skierowali do nas: Irena Moskal,
Wanda Głuszek i Kazimierz Panek przypominający o konieczności pamięci
naszych minionych dziejów.

„Oskarżeni o wierność” – to pieśń Andrzeja Kołakowskiego, której
słowa i wykonanie poruszyły do głębnie wszystkich obecnych na
uroczystościach. Przecież wciąż „wędrujemy przez polską Golgotę”. Tyle
już lat, a my ciągle w marszu do niepodległości. Marzymy o tej Wielkiej,
Kochanej, Najjaśniejszej w bieli i czerwieni z dumnym Orłem – Polsce.

Boże, jak długo jeszcze? Jak długo?

Po zakończonym przez Andrzeja śpiewie nasi drodzy weterani: Wanda
Głuszek, Adam Szymel i Michał Walli, przypomnieli i przybliżyli raz
jeszcze tamte straszne czasy.

Ja również miałem okazję przemówić do zgromadzonych pod Pomnikiem
Katyńskim. Nawiązałem do odbytego niedawno I Międzynarodowego
Motocyklowego Rajdu Katyńskiego USA, przypominając o pomniku naszego
rzeźbiarza Andrzeja Pityńskiego w Jersey City, przedstawiającego
polskiego żołnierza w rogatywce, ze skrępowanymi z tyłu rękami, z
bagnetem wbitym w plecy.

To wbity w Polskę 17 września bagnet bolszewicki, przez który
utraciliśmy miliony rodaków. Po tym był Katyń, Miednoje, Pietichatki,
Bykownia, Kuropaty i tysiące innych miejsc – Golgota Wschodu.

To tam, na Wschodzie. A na Zachodzie – akcja AB, inteligencja, KL Warschau, Palmiry, Auschwitz i tysiące innych.

A później bestialskie mordowanie żołnierzy wyklętych – najlepszych z
najlepszych. I tak ciągnie się to do dzisiaj. Konsekwencją tego wbitego
bagnetu są nasze kochane Kresy, krwawiące przez dziesięciolecia i
pozostawione samym sobie bez niemalże żadnej rządowej pomocy.

Nawet te żebracze, mniejsze niż minimalne kwoty wspomagające prasę
czy media zostały im odebrane/ukradzione przez obecne władze „polskie” –
wstyd.

O tych utraconych Kresach i ziemiach pisał nasz poeta Feliks Konarski
w wierszu „Trzy ziemie”, który pozwalam sobie zacytować z tej okazji.

„...I zostaną w tej ziemi mogiły
I te prochy zostaną i kości –
Jako symbol dawnego dziedzictwa,
Jako prawo odwiecznej własności...”

Bo te Kresy i ziemie to własność nasza. Tak chwilowo poza granicami,
ale nasza, polska, na zawsze, bo „Ojczyzna to ziemia i groby”. Więc gdy
wymawiam: Grodno, Baranowicze, Wilno, Lwów, Stanisławów czy Żytomierz,
to bez Białoruś, Litwa, Ukraina. Same nazwy wystarczą – „a to Polska
właśnie”.

Po mojej wypowiedzi wystąpił Andrzej Kołakowski z pieśnią „Katyń”.
Następnie pod Pomnikiem Katyńskim złożone zostały kwiaty (w naszym
imieniu złożyli je Jacek, Krzysztof, Tomek i Wojtek z napisem „W hołdzie
ofiarom ludobójstwa niemiecko-sowieckiego”).

Odśpiewaliśmy „Boże, coś Polskę” z podkreśleniem „Ojczyznę wolną racz
nam wrócić, Panie”. Na koniec uroczystości złożono podziękowania dla
przybyłych oraz zrobiono wspólne zdjęcia.

W ten sposób upamiętniliśmy tą bolesną datę 17 września.

Pragnę umieścić jeszcze jeden cytat twórcy „Czerwonych maków”:

„Jak mu las po wołyńsku zagada
Jak po lwowsku zaszumi mu rzeka...
Jak mu wiatr po wileńsku zaśpiewa
O przeszłości tej ziemi upartej,
Która burze najgorsze przetrwała...
O tej Polsce na części rozdartej.
Z mapy świata zmazanej – a przecież
Znowu całej. I wtedy zrozumie,
Że to ziemia go wita najmilsza
I usłyszy w gałęzi poszumie,
Jak raduje się jego powrotem,
Czekająca na niego – ojcowska
Jego ziemia, za którą tak tęsknił!
Ta Wileńska, Wołyńska i Lwowska!”.

Wsłuchaj się w poszum tych ziem – to polskie Kresy – pamiętaj.

Związek Polaków na Białorusi/-

Związek Polaków na Białorusi uczcił wczoraj 74. rocznicę obrony Grodna przed agresją sowiecką we wrześniu 1939 roku.

– Związek Polaków tradycyjnie organizuje Apel Poległych podczas
obchodów rocznicy obrony Grodna – harcerzy, ludności cywilnej i
żołnierzy. Dla Polaków na Białorusi to wydarzenie historyczne jest
bardzo ważne, bo tak się złożyło, że ze wszystkich większych miast
kresowych właśnie Grodno najdłużej się opierało nawale bolszewickiej –
wyjaśnił rzecznik nieuznawanego przez władze białoruskie ZPB Andrzej
Pisalnik.

W uroczystościach w rocznicę wtargnięcia do Grodna Armii Czerwonej
wzięło udział kilkadziesiąt osób – głównie działaczy ZBP z Grodna, ale
też z terenu, a także przedstawiciele Konsulatu Generalnego w Grodnie.

Obchody rozpoczął Apel Poległych na cmentarzu pobernardyńskim w
Grodnie, gdzie znajduje się kwatera obrońców i symboliczny grób
najmłodszego obrońcy miasta, 13-letniego harcerza Tadka Jasińskiego.
Zapalono tam znicze i złożono wieńce. Uczestnicy obchodów wzięli
następnie udział w modlitwie na cmentarzu garnizonowym, w miejscu, gdzie
złożono szczątki ponad 80 obrońców Grodna, oraz na cmentarzu
franciszkańskim w tym mieście.

– Potem pojechano do kościoła w podgrodzieńskich Adamowiczach.
Proboszczem jest tam kapelan Związku Polaków na Białorusi ks. Aleksander
Szemet, który odprawił uroczystą Mszę św. w intencji obrońców Grodna,
przypominając wiernym o tej ofierze za Ojczyznę. Kilka osób udało się
jeszcze na miejscowy cmentarz, gdzie znajduje się grób nieznanego
żołnierza 1939 roku – powiedział Pisalnik.

ZPB uczcił też we wtorek 74. rocznicę agresji sowieckiej na Polskę.
Zapalono wówczas znicze i złożono wieniec przy tablicy poświęconej
ofiarom, umieszczonej na Domu Polskim w Grodnie.

Jutro natomiast członkowie ZPB odwiedzą wspólnie z przedstawicielami
polskiego Konsulatu Generalnego w Grodnie miejsca pamięci żołnierzy 1939
r.

arch/-

II pakt Ribbentrop-Mołotow

Piotr Szubarczyk

Kto i kiedy wywołał II wojnę światową? Wiadomo:
Hitler, 1 września 1939 roku. A przecież kataklizm ten rozpętały dwie
potęgi – Niemcy i Sowieci. Czy w podręcznikach nie powinno być jasno
napisane, że rozpoczął się on od najazdu III Rzeszy i ZSRS na Polskę 1 i
17 września 1939 roku? Sowiecka dyplomacja zręcznie wykorzystała w 1939
roku niemiecką napaść na II Rzeczpospolitą, a Stalin opóźniał swoją
inwazję tak długo, jak było to możliwe bez szkody dla ZSRS. A wszystko
po to, by wystąpić – w przeciwieństwie do niemieckiego „agresora” – jako
„wyzwoliciel”.

Zabieg się powiódł, czego dowodem niech będzie fakt, że ani na
Zachodzie, ani nawet w Polsce nie obchodzi się oficjalnie rocznicy
sowieckiej inwazji. Nikt na świecie nawet tej daty nie zna. Dobrze,
jeżeli ktoś w ogóle słyszał o niemieckim uderzeniu na Polskę 1 września
1939 roku.

Jak za carycy Katarzyny

„Rozpad państwa polskiego” – tym argumentem posłużyły się już w XVIII
wieku mocarstwa ościenne, pozbawiając I Rzeczpospolitą suwerenności.
Podobnie było w 1939 roku. Polska zawsze przeszkadzała obu potęgom w
ekspansji terytorialnej, musiały ją więc unicestwić rozbiorami, a
później, w 1939 roku, wymazać ją z mapy, wchodząc ze sobą znów w
tymczasowy sojusz.

15 września 1939 roku Niemcy zaproponowały Sowietom wydanie wspólnego
komunikatu, z którego wyłaniać miał się przerażający obraz Polski –
pustki administracyjnej i ekonomicznej rozwierającej się w miejscu
„byłej” Rzeczypospolitej. „Wobec widocznego upadku Polski w
dotychczasowym kształcie narodowościowym rząd Rzeszy i rząd ZSRS uważają
za konieczne, aby położyć kres niedającym się utrzymać dotychczasowym
stosunkom politycznym i gospodarczym na tych terenach. Uznają one za
swoje wspólne zadanie przywrócenie porządku i spokoju w ich naturalnych
strefach interesów i doprowadzenie tam do nowej regulacji [stosunków],
mając na względzie ustalenie naturalnych granic i zdolnych do życia
tworów gospodarczych” – tak brzmiał niemiecki projekt oświadczenia.
Sowieci go odrzucili, chcąc uniknąć zarzutu o współdziałanie z
hitlerowskim najeźdźcą. Udało im się dzięki skutecznej propagandzie
uprawianej przez 75 lat przekonać świat, że II wojnę światową wywołał
Hitler.

Ci, którym dane jeszcze było uczyć się historii Polski, usłyszą w
słowach niedoszłego komunikatu echo dokumentu wydanego ponad półtora
wieku wcześniej, gdy imperatorowa Katarzyna i pruski władca Fryderyk
Hohenzollern uznali we wrześniu 1772 roku, że „wszystko zostało
zniszczone, prawo, porządek, handel, a nawet rolnictwo”, i że nie mogą
„zwlekać dłużej w zajęciu zdecydowanego stanowiska w tych krytycznych
okolicznościach”. Ustalili zatem, że „należy działać niezwłocznie, by
doprowadzić do pokoju i porządku w Polsce”, by zapobiec „ruinie i
rozkładowi tego państwa”. Oba mocarstwa zgłosiły – jak w 1939 roku –
„poważne pretensje do niektórych posiadłości Rzeczypospolitej, których
nie mogą zaniedbać i zdać na los wydarzeń. Uzgodniły więc i postanowiły
między sobą, by ujawnić ich zadawnione pretensje i ich słuszne prawa do
tych części Rzeczypospolitej, które każdy z nich gotów jest udowodnić”.

Ramię w ramię

Do dziś nie wiadomo, czy w 1939 roku istniał dokument regulujący
militarne współdziałanie Hitlera ze Stalinem. W tajnym protokole z 23
sierpnia nie wymieniono daty dziennej sowieckiej napaści, pozostajemy
więc w sferze domysłów i wysnuwamy wnioski z faktów oraz ich kontekstu.

Pewne ślady wskazujące na to, że dokonano ustaleń natury wojskowej,
mówią same za siebie. Już 1 września 1939 roku szef sztabu Luftwaffe
poprosił ludowego komisarza telegrafów i telefonów o udostępnienie do
nawigacji lotniczej rozgłośni radiowej w Mińsku. Zależało mu na tym, by w
eter często wysyłane były słowa „Mińsk” oraz – w wolnych chwilach –
ciągły sygnał z wplecionym hasłem „Richard Wilhelm 1.0”. Sowieci
zgodzili się tego samego dnia na pierwszy postulat, co do drugiego mieli
wątpliwości. Wiemy zatem, że niemieckie siły zbrojne zgłaszały tego
rodzaju oczekiwania, że czuły się uprawnione do stawiania swoich żądań. A
czyniły to przecież nie za sprawą samodzielnej decyzji szefa Luftwaffe.
„Nie można wykluczyć, że wśród dokumentów jeszcze nieujawnionych są i
takie, które stanowiły podstawę współdziałania w sferze czysto
wojskowej” – pisał Jerzy Łojek (pod pseudonimem Leopold Jerzewski) w
książce „Agresja 17 września 1939 roku” z 1990 roku. Nie ma większego
znaczenia fakt, że Łojek opinię tę wyraził wiele lat temu, bowiem od
tamtej pory stan wiedzy w tej kwestii się nie zmienił. Podobne wnioski
wysnuwa Andrzej Knorowski: „Na podstawie faktów można postawić tezę, że
taki dokument – o charakterze bardzo ogólnym – został sporządzony i
podpisany przez obie strony” – pisze w pracy „Paragrafy niezgody” z 2002
roku.

Stalin każe Hitlerowi czekać

Uderzywszy na Polskę, Niemcy nie mogli doczekać się we wrześniu 1939
roku wkroczenia sojuszniczej Armii Czerwonej od wschodu. Stalin,
ponaglany nieustannie przez ministra spraw zagranicznych III Rzeszy
Joachima Ribbentropa za pośrednictwem ambasadora w Moskwie
Friedricha-Wernera von Schulenburga, odwlekał inwazję na Polskę,
wynajdując wciąż nowe wymówki przed wypełnieniem zobowiązań podjętych w
tajnym protokole do paktu Ribbentrop-Mołotow z 23 sierpnia 1939 roku.
Ale rząd Niemiec był uparty i coraz bardziej niespokojny.

Napięcie rosło, monity Berlina stawały się coraz bardziej naglące.
Niemcy chcieli za wszelką cenę mieć wspólnika, który zdjąłby z nich
odium winy za napaść, a jego udział pozwoliłby przedstawić ich agresję
jako „ratowanie ludności”.

Osobami dramatu były z jednej strony minister spraw zagranicznych
Rzeszy Joachim von Ribbentrop i jego ambasador w Moskwie
Friedrich-Werner von Schulenburg, a z drugiej – ludowy komisarz spraw
zagranicznych Wiaczesław Mołotow.

Już 3 września Ribbentrop zleca Schulenburgowi, by ten natychmiast
dowiedział się od Mołotowa, „kiedy Związek Sowiecki uzna za konieczne,
żeby rosyjskie siły zbrojne zostały użyte do działań przeciwko polskim
siłom zbrojnym w rosyjskiej strefie interesów w celu wejścia w
posiadanie tego terytorium”. „Dla nas byłoby to nie tylko odciążenie,
lecz także działanie w duchu moskiewskich porozumień leżące w sowieckim
interesie” – każe podkreślić w rozmowach.

„Zbytni pośpiech może zaszkodzić sprawie”

Ponieważ Mołotow odpowiada 9 września, że „moment ten jeszcze nie
nadszedł”, i podkreśla: „Wydaje się nam, że zbytni pośpiech może
zaszkodzić sprawie i przyczynić się do zjednoczenia przeciwników”,
Niemcy przypuszczają szturm dyplomatyczny na Moskwę. „Musimy i będziemy
bić armię polską tam, gdzie ją spotkamy – pisze Ribbentrop tego samego
dnia do swego ambasadora w Moskwie – Operacje wojskowe czynią szybsze
postępy, niż oczekiwaliśmy. Armia polska – według wszelkich oznak –
znajduje się w stanie rozkładu. Ze względu na te okoliczności zalecam
pośpiech w podjęciu przez Pana ponownie rozmów z Mołotowem o wojskowych
zamierzeniach rządu sowieckiego. Możliwe, że wezwanie sowieckiego
attaché wojskowego do Moskwy wskazuje na to, że przygotowuje się tam
decyzje. Dlatego proszę, aby Pan […] zagadnął Mołotowa na ten temat i o
wynikach rozmowy powiadomił telefonicznie”.

Mowa tu o wezwaniu 7 września do Moskwy generała lejtnanta Maksima
Purkajewa, który pojawił się w Berlinie już 2 września rano. Przybył tam
przez Szwecję wraz z całą misją wojskową, a fakt ten przemawia za
hipotezą, że jakieś ustalenia dotyczące współpracy wojskowej w rozbiorze
Polski poczyniono – wszak misje wojskowe nie przybywają ni stąd, ni
zowąd, bez wcześniejszych uzgodnień. O samym Purkajewie pisał ambasador
von Schulenburg do MSZ w Berlinie 4 września: „W kwestii kompetencji
oficerów sowieckich przybyłych do Berlina Mołotow oświadczył, że attaché
wojskowy Purkajew jest człowiekiem znaczącym i bardzo doświadczonym pod
względem wojskowym. Został on […] wprowadzony w ogólne zagadnienia
dotyczące ustaleń niemiecko-sowieckich”. Schulenburg zaznacza przy tym,
że Mołotow prosi, aby „wszystkie ważniejsze sprawy – podobnie jak dotąd –
załatwiać tylko z nim”.

Uwaga ta, świadcząca, że delikatne kwestie pozostawiano do
rozstrzygnięcia na najwyższym szczeblu, może stanowić jeszcze jedną
przesłankę wyjaśniającą brak dokumentów, które – jeżeli powstawały na
poziomie przywódców obu państw lub szefów MSZ – mogą znajdować się w
Moskwie pod kluczem. Rosjanie nie chwalą się swoją współpracą z
Hitlerem, zgodnie z obowiązującą wciąż wykładnią Stalina, że II wojna
światowa to „wielikaja otieczestwiennaja wojna”, rozpoczęta uderzeniem
Rzeszy na Sowiety w 1941 roku.

„My tylko pomagamy”

Owego gorącego 9 września niemiecki ambasador przekazuje do Berlina
dobre wieści: Mołotow oświadczył mu o godz. 15.00, że „sowieckie
działania wojskowe rozpoczną się jeszcze w tych dniach”. Wreszcie późnym
wieczorem donosi Ribbentropowi: „Na podstawie danych [pochodzących z
kręgów] Armii Czerwonej mnożą się zewnętrzne oznaki, wskazujące
jednoznacznie, że zanosi się na sowieckie wystąpienie militarne;
powoływanie dużej liczby rezerwistów do 45 lat, szczególnie z
wykształceniem technicznym i lekarzy, nagłe zniknięcie środków żywności
pierwszej potrzeby, przygotowywanie budynków szkolnych na szpitale,
ograniczenie wydawania benzyny i inne”.

Mija niecała doba i oto 10 września Schulenburg słyszy od samego
Mołotowa, że „rząd sowiecki został całkowicie zaskoczony nieoczekiwanie
szybkimi niemieckimi sukcesami wojskowymi. […] Armia Czerwona na
podstawie naszych pierwszych komunikatów liczyła na jeszcze kilka
tygodni, które teraz skurczyły się do niewielu dni. Sowieccy wojskowi
znaleźli się w związku z tym w ciężkim położeniu, ponieważ w tutejszych
warunkach potrzebowaliby jeszcze około 2-3 tygodni”. „Nacisnąłem
Mołotowa – donosi swojemu szefowi – aby […] określił, w jakim stopniu
rozstrzygnięta będzie szybkość działania Armii Czerwonej”.

I w tym momencie Sowieci ujawniają swoje intencje: „Mołotow oznajmił,
że rząd sowiecki zamierzał dalsze posuwanie się wojsk niemieckich
przyjąć jako powód do oświadczenia, że Polska rozpadła się, w
następstwie czego Związek Sowiecki zmuszony został przyjść z pomocą
Ukraińcom i Białorusinom ’zagrożonym przez Niemców’. Te argumenty
pozwolą uzasadnić interwencję Związku Sowieckiego, jednocześnie
umożliwią uniknięcie zarzutu, że Związek Sowiecki występuje jako
agresor”.

Takie postawienie sprawy uraziło Niemców – sojusznik najwyraźniej
zamierza odżegnać się od niemieckiej operacji militarnej, a to
uniemożliwi Berlinowi prowadzenie kłamliwej propagandy, według której
Polskę należało podzielić – propagandy wykorzystującej argumenty te same
co podczas I rozbioru Polski.

„Najpierw zajmijcie Warszawę”

W kolejnych dniach wydarzenia nabierają tempa. 13 września Ribbentrop
nakazuje swojemu ambasadorowi, by powiadomił stronę sowiecką, że „gdy
tylko ustali się dokładny wynik zbliżającej się teraz do swego kresu
wielkiej bitwy o Polskę, będziemy w stanie udzielić Armii Czerwonej
informacji, o którą prosiła, dotyczącą licznych jednostek armii
polskiej”.

Pobrzmiewa w tej obietnicy szantaż: „Powiemy wam, co wiemy, jeżeli
wreszcie uderzycie”. Sowieci rozumieją ten język – następnego dnia
Schulenburg otrzymuje odpowiedź od Mołotowa: „Gotowość Armii Czerwonej
została osiągnięta wcześniej, niż oczekiwano. Dlatego akcja sowiecka
może nastąpić wcześniej, niż przyjmował podczas ostatniego spotkania [10
sierpnia]”. Zarazem jednak pojawia się powtórnie sygnał o zamiarach
zdystansowania się ZSRS od Niemców: „Dla politycznej podbudowy
sowieckiego wkroczenia najwyższą wartość miałoby wejście do akcji
dopiero wtedy, gdyby stolica Polski – Warszawa – padła”. Dlatego Mołotow
prosi, aby „w najbliższym terminie zakomunikować, kiedy można liczyć na
zajęcie Warszawy”.

15 września strona niemiecka znów naciska na Mołotowa, by wyznaczył
„dzień i godzinę, kiedy jego wojska podejmą ofensywę”. Ale Ribbentrop
wciąż upiera się przy wspólnym komunikacie, podkreślającym równoległe
działanie obu stron. I uzasadnia, że treść komunikatu planowanego przez
Sowiety „byłaby niezgodna z wzajemnie wyrażonym życzeniem ustalenia
przyjacielskich stosunków między oboma państwami, które przed światem
wystąpiłyby jako przeciwnicy”.

Gdy następnego dnia Schulenburg informuje Ribbentropa, że „wojskowa
interwencja Związku Sowieckiego nastąpi lada dzień, może nawet jutro lub
pojutrze”, musi dołożyć łyżkę dziegciu: „Mołotow dodał, że wspólny
komunikat nie będzie konieczny. Rząd sowiecki zamierza swoje wkroczenie
uzasadnić następująco: Państwo polskie rozpadło się i przestało istnieć
[…]. Wszelkie zawarte z Polską układy są nieważne […]. Związek Sowiecki
poczuwa się do obowiązku, aby wkroczyć w imię ochrony swych ukraińskich i
białoruskich braci oraz zapewnić tej nieszczęsnej ludności możliwość
spokojnej pracy. Mołotow prosił […] aby ze względu na ciężkie położenie
rządu sowieckiego […] nie czynić przeszkód. Związek Sowiecki nie widzi,
niestety, innego pretekstu, ponieważ dotychczas Związek Sowiecki nie
troszczył się o położenie swoich mniejszości w Polsce i musi w jakiś
sposób usprawiedliwić wobec zagranicy swoją interwencję”.

Sowiecka wersja historii wygrywa

I wreszcie nadchodzi 17 września, a Schulenburg słyszy o godzinie
2.00 w nocy od Stalina, że „Armia Czerwona dziś rano o godzinie 6.00
przekroczy granicę sowiecką na całej długości od Połocka do Kamieńca
Podolskiego”.

Uzgodniony wreszcie wspólny komunikat, opublikowany 18 września, nie
zdołał zatrzeć wymowy sowieckiego, opublikowanego 17 września – chociaż w
tym wspólnym była mowa i o tym, że „działania wojsk nie zakładają
jakiegokolwiek celu sprzecznego z interesami Niemiec czy Związku
Sowieckiego”, i o tym, że „zadanie tych wojsk polega na tym, aby
przywrócić w Polsce porządek i pokój, naruszone przez rozpad państwa
polskiego i pomóc ludności Polski w przebudowie warunków jej bytu
państwowego”.

Moskiewska machina propagandowa pracowała dalej na pełnych obrotach,
ziemie zajęte na mocy „wolnych wyborów” zostały włączone do ZSRS – a
świat ogłuchł. I słuchu do dzisiaj nie odzyskał.

Dość wspomnieć „misję pokojową” Federacji Rosyjskiej, która właśnie
„zaprowadza porządek” na wschodniej Ukrainie przy żałosnych i bezradnych
protestach mocarstw oraz milczącej zgodzie Niemiec. Chociaż Berlin
doskonale rozumie, co oznaczają zapewnienia Rosjan, że na zajętym przez
nich terytorium „nikt nie zostanie rozstrzelany bezpodstawnie”…

Druga wojna światowa przyszła do nas we wrześniu 1939 r. z
dwóch stron. Jako pierwsi zaatakowali nas Niemcy, szykując się do
podboju świata i budowy tysiącletniej III Rzeszy. Imperialne plany miał
także komunistyczny Związek Sowiecki.

Wydawałoby się, że musi nastąpić starcie tych dwóch potęg. Świat
zaskoczony został jednak ścisłym sojuszem dwóch najstraszliwszych
totalitaryzmów: niemieckiego narodowego socjalizmu i sowieckiego
międzynarodowego socjalizmu. Bliskość ideologiczna i wspólnota celów
zaważyły na naszych dziejach i jeszcze przez wiele pokoleń płacić
będziemy za to straszliwą cenę. O ile jednak 1 września 1939 r. jako
dzień agresji niemieckiej na Polskę jest u nas powszechnie znany, to 17
września przez całą epokę Polski Ludowej przedstawiany był w
propagandzie komunistycznej jako dzień... wyzwolenia Kresów Wschodnich
przez rzekomo bratni „Związek Radziecki”.

Od początku agresja sowiecka przedstawiana była w Polsce jako cios
zadany nam w plecy. Tego dnia prysły złudzenia o możliwym dalszym oporze
i nadzieje na pomoc zachodnich aliantów. To był IV rozbiór Polski, bo
agresorzy wcześniej podzielili się naszym terytorium.

W świecie do dziś dla wielu krajów wojna zaczyna się dopiero od ich
przystąpienia do niej, a np. obecna Rosja jej początek upatruje w dniu
22 czerwca 1941 r., czyli  „zdradzieckiej” napaści Niemiec na Związek
Sowiecki.

II RP, zaledwie po dwudziestu latach niepodległości, przestała
istnieć. W wyniku wojny, a następnie podwójnej okupacji (niemieckiej
1939-1945) i sowieckiej (1939-1941 i następnie od 1944 r.), straciliśmy
miliony obywateli, znaczną część majątku narodowego (choć i tak nie
byliśmy – na skutek długoletnich zaborów – krajem bogatym) i przede
wszystkim – niepodległość i suwerenność.

Polska pamięć o Kresach jest cały czas ułomna, przechowywana tylko w
niszowych środowiskach (głównie w rodzinach stamtąd się wywodzących),
została w znacznym stopniu zabita w Polsce Ludowej, a następnie
zepchnięta na margines w III RP przez jej pseudoelity.

Sowiecka agresja 17 września poprzedzona i wyprzedzona została bardzo
krwawą komunistyczną rewoltą. Różnego rodzaju czerwone „gwardie” i
„milicje” wystąpiły zbrojnie przeciwko osłabionym strukturom naszego
państwa. Rozpoczęły się masowe mordy urzędników państwowych,
policjantów, nauczycieli, księży, ziemian, osadników wojskowych, małych
grup żołnierzy i oficerów. Skomunizowane bandy zostały do tego
przygotowane wcześniej, zaopatrzone w broń i instruktorów wojskowych.
Rozpoczął się krwawy terror i grabieże, albowiem czerwone watahy miały
zapewnioną u swych mocodawców bezkarność.

Były to bandy o mieszanym składzie narodowościowym, ale przeważał w
nich element żydowski oraz białoruski na Kresach Północno-Wschodnich
oraz ukraiński na Kresach Południowo-Pschodnich. Warto przypomnieć, że
wszędzie tam, gdzie wojska niemieckie posunęły się w głąb II RP, poza
tymczasową linię demarkacyjną (ustaloną jeszcze 23 sierpnia w tajnym
porozumieniu z Sowietami), czerwoni terroryści mieli zapewnioną pełną
opiekę z ich strony. Z wdzięczności wywieszali nazistowskie czerwone
flagi ze swastykami i dostarczali ideologicznym pobratymcom informacji o
grupach polskich wojsk i miejscach oporu. W zamian niemieccy naziści
przydzielali im gmachy urzędowe, zaopatrywali ich w broń i zapewniali im
całkowitą ochronę.

Można powiedzieć, że tu po raz pierwszy spotkali się niemieccy
naziści i sowieccy komuniści we wspólnej pracy w obalaniu światowego
porządku. Regularna armia sowiecka od początku popełniała masowe
zbrodnie na polskich żołnierzach oraz ludności cywilnej, analogicznie
jak od 1 września robili to Niemcy. Armia Czerwona użyła dwa razy więcej
czołgów i samolotów niż Niemcy, choć polski opór był niezwykle słaby.
Wschodnie tereny II RP zostały bowiem ogołocone z wojska i sprzętu,
przerzucanego pospiesznie do obrony przed Niemcami.

W walce zginęło ok. 3 tys. żołnierzy i oficerów, 10 tys. odniosło
rany. Spośród tych, którzy się poddawali, zamordowano na miejscu ok. 7
tys. Do sowieckiej niewoli dostało się ok. 250 tys. żołnierzy, w tym
około 18 tys. oficerów. Wojsko Polskie przestało istnieć. Sowieci w
następnych miesiącach wyłapywali tych, którzy zdołali uniknąć niewoli. W
ramach przyspieszenia podboju i wcielenia Kresów do Związku Sowieckiego
wymordowano prawie całą kadrę oficerską osadzoną w obozach jenieckich. 

Obywatele polscy zostali poddani okrutnym represjom. Setki tysięcy
zesłano w głąb Związku Sowieckiego (głównie na Syberię), setki tysięcy
osadzono w aresztach i więzieniach, poddawano nieszczęśników śledztwom i
szykanom. Równolegle dokonywała się masowa grabież majątku narodowego,
zarówno państwowego, jak i prywatnego. Konfiskata wkładów bankowych i
zrównanie bezwartościowego rubla z polskim złotym powodowało masową
pauperyzację. Likwidowano kościoły, niszczono pomniki, wywożono maszyny i
urządzenia, likwidowano prywatne warsztaty i sklepy. Celem głównym było
wcielenie tych ziem do Związku Sowieckiego (co zostało wykonane) i ich
bezpowrotne odpolszczenie. Z głębi Rosji sprowadzano masowo urzędników i
nauczycieli, w lokalnej administracji mogli być zatrudniani przede
wszystkim miejscowi skomunizowani Żydzi oraz Białorusini i Ukraińcy.

Mimo to organizowany był polski opór, analogicznie jak pod okupacją
niemiecką. Kompleksy leśne umożliwiały tworzenie i trwanie polskiej
partyzantki i samoobrony. Dochodziło do likwidacji enkawudzistów,
milicjantów, najbardziej szkodliwych kolaborantów. Straty ludności były
jednak ogromne i – jak się okazało – bezpowrotne. Sowieci pospiesznie
zniszczyli lokalne elity, likwidując osoby cieszące się uznaniem i
autorytetem, represjonując całe rodziny. Dotkliwa pauperyzacja, szykany,
wywózki, aresztowania, egzekucje – to był obraz tej okupacji. Do tego
rugowano ludzi z ich mieszkań, pozbawiano ich wszelkich praw,
prześladowano za stosowanie praktyk religijnych, rabowano ich mienie,
upokorzano w postaci stałych drwin, szykan i bicia, samosądów,
gwałtów...

To był prawdziwy obraz okupacji sowieckiej, o której przez prawie pół wieku w Polsce nie mówiono publicznie.

W wyniku tej agresji, utrwalonej następnie ponownym wejściem Armii
Czerwonej na ziemie II RP w styczniu 1944 r. (tym razem Sowieci przyszli
jako sojusznicy naszych sojuszników) i zastosowaniem przez nich
podobnych praktyk (morderstwa, gwałty, deportacje ludności,
aresztowania, pacyfikacje), polskie Kresy zostały bardzo poważnie
odpolszczone. Mimo to nadal są tam znaczne skupiska ludności polskiej,
która znalazła się w obcych państwach, dziś tam istniejących, wbrew swej
woli. Czy interesujemy się ich losem, pomagamy im na miarę naszych
możliwości? Kultywowanie pamięci, obchody smutnej rocznicy sowieckiej
agresji 17 września  – to stanowczo za mało.