Otwieram groby Ojców na świadectwo Wam-w 150. rocznicę wykonania wyroku śmierci na Romualdzie Traugucie i członkach RN

W Warszawie odbyły się obchody 150. rocznicy wykonania wyroku śmierci na Romualdzie Traugucie i członkach Rządu Narodowego.

W celi Traugutta w Muzeum
X Pawilonu Cytadeli Warszawskiej złożone zostały kwiaty. Następnie
odbyły się uroczystości i Msza św. sprawowana przy Krzyżu Traugutta
mieszczącym się w parku im. Romualda Traugutta. Eucharystii
przewodniczył i homilię wygłosił ks. bp Józef Zawitkowski.

ZOBACZ GALERIĘ ZDJĘĆ

http://www.naszdziennik.pl/galeria/89663,150-rocznica-smierci-romualda-traugutta.html

Jeśli chcesz dowiedzieć się prawdy o człowieku, nie
pytaj jego przyjaciela. Dowiedz się raczej, co myśli o nim wróg.
Zajrzyjmy zatem do rosyjskich dokumentów na temat przywódców Powstania
Styczniowego, uwięzionych wiosną 1864 roku, skazanych na śmierć i
powieszonych na stokach Cytadeli 5 sierpnia 1864 roku. Znajdziemy w nich
odpowiedź, dlaczego należy pamiętać o Traugucie i Rządzie Narodowym!

Romuald Traugutt

„Lat 38, aresztowany pod nazwiskiem Michała Czarneckiego,
dymisjonowany podpułkownik saperów, katolik, żonaty, mający dwie córki. W
kwietniu 1863 roku wstąpił do oddziału buntowników i przyjął
kierownictwo oddziałów na Litwie, w powiatach: kobryńskim, prużańskim i
brzeskim. Wziął udział w siedmiu potyczkach z rosyjskimi wojskami i po
przegranej pod Kołodną uciekł do Krakowa, a 10 października, posługując
się paszportem rządu austriackiego, przybył do Warszawy jako agent
handlowy pod nazwiskiem Michała Czarneckiego. Przejął główne
kierownictwo w Rządzie Narodowym i działał zupełnie niezależnie jako
dyktator do momentu aresztowania, tj. do 29 marca (10 kwietnia), lecz
odmówił ujawnienia wspólników. Traugutta niejednokrotnie przyzywano na
badanie i nie bacząc na wielokrotne perswazje Komisji, pozostawał
nieprzejednanym, nie chcąc ujawnić swych wspólników i swoich stosunków z
zagranicą, oświadczając przy tym, że przyjął udział w powstaniu i
następnie wstąpił do Rządu Narodowego z przekonania, rozumiejąc, że tym
przyniesie krajowi korzyść”.

Rafał Krajewski

„29 lat, katolik, kawaler. Komisja śledcza ujawniła, że był
dyrektorem departamentu spraw wewnętrznych. W śledztwie zeznał: ’Choćbym
miał być powieszony, jednak nikogo nie wydam’”.

Józef Toczyski

„Lat 37, buchalter administracji dróg szosowych, katolik, kawaler. W
r. 1848 za wyrokiem sądu wojennego zesłany na Sybir w aresztanckie roty
na 7 lat; na mocy amnestii wcześniej zwolniony, powrócił do kraju w roku
1857. W Rządzie Narodowym był dyrektorem departamentu skarbu”.

Roman Żuliński

„Lat 30, nauczyciel gimnazjum, katolik, kawaler. Komisja śledcza
ujawniła, że był on dyrektorem rewolucyjnej ekspedytury. W badaniach
wstępnych wykazał wyraźny upór, by choćby w najmniejszej mierze ujawnić
swoje zbrodnie, potem jednak, doprowadzony wysiłkami Komisji do
częściowego przyznania się, wyznał, że był dyrektorem ekspedytury, lecz
wyjawił tylko tych ze swych wspólników, o których wiedziano już
poprzednio. Ze względu na fanatyczny upór, jaki Żuliński wykazał w swych
zeznaniach, Komisja uważa go za bardzo ważnego i szkodliwego
politycznego przestępcę”.

Jan Jeziorański

„Lat 30, katolik. Żonaty, ma dwoje dzieci. Był kontrolerem w
administracji tytoniu. Komisja ujawniła, że był on komisarzem
rewolucyjnej organizacji stosunków z zagranicą i zachodnią częścią
kraju. Jeziorański, przyznając się do wykonywania tych obowiązków, w
sposób zdecydowany odmawiał ujawnienia wspólników i żadne sposoby
przekonywania nie mogły go doprowadzić do zupełnego przyznania się.
Komisja uważa Jeziorańskiego za nie mniej szkodliwego od Żulińskiego”.

Takie charakterystyki głównych aresztowanych podał w piśmie z 14 maja
1864 r. do carskiego namiestnika, hrabiego Fiodora Berga, podpułkownik
Teodor Tuchołka, prezes Tymczasowej Wojskowo-Śledczej Komisji, powołanej
do wstępnego rozpoznania „win” polskich spiskowców. Śledztwo było
prowadzone w więzieniu na Pawiaku, okrytym złą sławą szczególnie
później, w czasie okupacji niemieckiej 1939-1945. Po zakończeniu
postępowania więźniowie wskazani wyżej zostali oddani pod sąd wojenny i
umieszczeni w X pawilonie więzienia na Cytadeli. 19 lipca 1864 r. Sąd
Polowy skazał pięciu przywódców Powstania Styczniowego na śmierć przez
publiczne powieszenie. Wyrok zatwierdził Audytoriat Polowy 30 lipca 1864
roku. Tego samego dnia podpisał go, w imieniu cara Wszechrosji, generał
adiutant hrabia Fiodor Berg, carski namiestnik, lokator Pałacu
Namiestnikowskiego przy Krakowskim Przedmieściu (dzisiaj siedziba
prezydenta RP).

Oszczędzimy Czytelnikowi detalicznego opisu egzekucji. Dość
wspomnieć, że przy akompaniamencie marszów wojskowych, wygrywanych przez
rosyjską orkiestrę kat powiesił pięciu bohaterów. Kilkadziesiąt tysięcy
Polaków zgromadzonych pod szubienicznym wzgórzem padło w tym czasie na
kolana, intonując suplikacje: „Święty Boże…”.

Nie udało się zabić pamięci

Po odrodzeniu państwa pierwsze obchody święta narodowego 3 maja
odbyły się nie gdzie indziej, ale pod Krzyżem Traugutta, w miejscu
męczeńskiej śmierci Rządu Narodowego. 120 tysięcy Polaków ze wszystkich
stron scalonego z trzech zaborów państwa wzięło wówczas udział w
uroczystościach, obok Naczelnika Józefa Piłsudskiego, ks. kard.
Aleksandra Kakowskiego, generalicji i innych wysokich przedstawicieli
władz państwowych.

Kolejny raz do tradycji Powstania Styczniowego nawiązali twórcy
Polskiego Państwa Podziemnego i jego siły zbrojnej – Armii Krajowej.
Warszawskie Dzieci poszły w bój do Powstania cztery dni przed 80.
rocznicą stracenia Traugutta i jego współpracowników.

Polska komunistyczna miała problem z Powstaniem Styczniowym. Z jednej
strony historycy dostali wolną rękę w opisywaniu kwestii społecznych,
zajmowali się zatem walką o zmianę stosunków społecznych. Ale przeszkodą
dla propagandzistów PRL był fakt, że Polacy poszli z bronią, a czasem i
bez niej – przeciw zaborcy rosyjskiemu. Dlatego wskazywanie na
niepodległościowy, wolnościowy, a więc antyrosyjski charakter powstania
musieli wziąć na siebie społecznicy.

Ważną rolę odegrał wówczas, nie po raz pierwszy ani ostatni, Kościół.
Kapelan Armii Krajowej, powstaniec warszawski, ks. prałat Wacław
Karłowicz patronował niezależnym uroczystościom pod Krzyżem Traugutta.
Przypominał postacie bohaterskich duchownych doby styczniowego zrywu:
ks. bp. Zygmunta Szczęsnego Felińskiego, o. Rafała Kalinowskiego i br.
Alberta Chmielowskiego, czyli Adama Chmielowskiego (wszyscy trzej są już
dzisiaj świętymi Kościoła), ks. Stanisława Brzóski i innych.

Pod auspicjami Prymasa Polski nawiązywał ks. Karłowicz do
rozpoczętego w latach 20. procesu informacyjnego Romualda Traugutta jako
kandydata na ołtarza. Po Prymasie Tysiąclecia sprawę przejął ks. kard.
Józef Glemp, który osobiście włączał się w obchody, sprawując m.in.
polowe Msze Święte pod Krzyżem Traugutta.

Potomkowie szukają grobów

Krąg Pamięci Narodowej z ks. Wacławem Karłowiczem i Stefanem Melakiem
na czele oraz Cech Krawców i Włókienników Warszawskich, który opiekował
się miejscem stracenia Rządu Narodowego i postawił tam okazały pomnik,
gromadzili coraz więcej uczestników na rocznicowych uroczystościach.
Zaczęli się na nich pojawiać i ujawniać także krewni bohaterów
straconych 5 sierpnia 1864 roku. Byli wśród nich: prezydent RP Ryszard
Kaczorowski, Michał Łakomski, krewny Rafała Krajewskiego; Jan Nowak
Jeziorański – potomek Jana Jeziorańskiego; Zdzisław Toczyński – potomek
Józefa Toczyskiego oraz rodzina samego dyktatora powstania Romualda
Traugutta.

Krzyż Traugutta przy ul. Zakroczymskiej jest symbolicznym miejscem
uroczystości ku czci straconych przywódców powstania. Do dziś bowiem nie
udało się ustalić, gdzie spoczywają szczątki bohaterów.

Jerzy Wągrodzki, kustosz Muzeum X Pawilonu Cytadeli Warszawskiej,
mówi: – Nie wydano zwłok chyba żadnego ze straconych po Powstaniu
Styczniowym. Rosjanie nie chcieli, żeby groby bohaterów stały się
przedmiotem kultu. Miejsca pochówku równano z ziemią, nie mógł zostać
żaden ślad. Już markiz de Custine pisał w relacji z Rosji w 1869 r.:
„Zrozumiałem, że w Rosji ofiary nie mają grobów”.

– Tę metodę przejęli bolszewicy. Zacierali materialne ślady po
ludziach, uważając, że tym łatwiej znikną z pamięci. Potem wzory ze
Wschodu przejęli polscy komuniści – tłumaczył tygodnikowi „Niedziela”
historyk prof. Wojciech Roszkowski.

Grobów zatem nie mają do dziś Romuald Traugutt, ostatni przywódca
Powstania Styczniowego, i czterej jego najbliżsi współpracownicy
powieszeni na stokach Cytadeli 5 sierpnia 1864 roku.

11 lat temu wydawało się, że odkryto właściwe szczątki. W kościele na
Bielanach ekshumowano fragmenty kości i pięć czaszek z trumny, którą
zakonnicy w okresie międzywojennym przenieśli tu spod Krzyża Traugutta. W
trumnie znajdowała się kartka z napisem: „Tu znajdują się szczątki z
powstania styczniowego – Traugutta i jego towarzyszy”.

Badania genetyczne prowadzone w 2003 r. przez dr. Piotra Kuźniara z
Zakładu Medycyny Sądowej Akademii Medycznej w Warszawie niewiele dały. –
Zwłoki najpewniej przysypane były wapnem, wyługowano materiał
genetyczny. Nie udało się wyodrębnić DNA – podsumował dr Kuźniar.
Zabrakło funduszy na dalsze, kosztowne i pracochłonne badania.

Warto wrócić do tej sprawy dzisiaj, kiedy nauka jest bardziej
zaawansowana, a w Polsce mamy tak wspaniałych specjalistów, jak ekipa
naukowców współpracujących z prof. Krzysztofem Szwagrzykiem z Instytutu
Pamięci Narodowej, odpowiedzialnym za dotychczasowe osiągnięcia
ekshumacji i identyfikacji szczątków Żołnierzy Niezłomnych na
powązkowskiej Łączce i na Służewie.

Kiedy dzisiaj w Polsce trwa bezwzględna walka z pamięcią i
tożsamością narodową, gdy władze stolicy wmawiają Polakom, że powstańcy
warszawscy oddawali życie za prawa homoseksualistów, a do katalogu
symboli powstańczych wpisywana jest bluźniercza homotęcza, ustawiona z
diabelską premedytacją na placu Zbawiciela przed wejściem do świątyni
Najświętszego Zbawiciela, potrzeba jednoznacznych reakcji i publicznych
manifestacji przywiązania do prawdy, Boga, Honoru i Ojczyzny. Dlatego
tak licznie gromadziliśmy się przed ponad rokiem, w 150. rocznicę
wybuchu Powstania Styczniowego, w katedrze polowej WP i na Marszu
Pamięci pod Krzyż Traugutta, 22 stycznia 2013 roku.

Podobnie zgromadzimy się wyjątkowo licznie w 150. rocznicę stracenia
przywódców powstania. Mszę Świętą odprawi i homilię wygłosi ks. bp Józef
Zawitkowski. Zasadzimy Dąb Pamięci Romualda Traugutta. Będziemy czynić
to konsekwentnie, aby przekazywać następnym pokoleniom pamięć o
bohaterach, którzy byli i pozostają ucieleśnieniem najwyższych i
najdroższych wartości: niezłomnej wiary w Boga i miłości do Ojczyzny.