Cień Rosji nad Polską cz.XII

 Cień Sowietów nad Polską, złowieszczy mrok , zbrodnie , procesy ...

lata  1944-1947

[ http://zbrodnie.w.interia.pl/zbrodnie44-47.htm ]

W Krajowej Radzie Narodowej skupiły się siły polityczne zdominowane przez Polską Partię Robotniczą, jej ramieniem zbrojnym była Armia Ludowa, której dowódcą został gen. Michał Rola Żymierski.

    W odpowiedzi podziemie niepodległościowe utworzyło Radę Jedności Narodowej , surogat podziemnego parlamentu, której przewodniczył, Kazimierz Pużak z PPS-WRN. Krajową Radę Ministrów ze Stanisławem Jankowskim powołano 3 V 1944 r., miała ona, przejąć rządy w momencie załamania się okupacji niemieckiej.

     Rząd RP i AK podjęły tymczasem przygotowania do powstania przeciw Niemcom. Obawiano się jednak, że na wyzwolone tereny wkroczy Armia Czerwona, zmierzająca do ustanowienia tu trwałej kontroli. Uchwalono jednak traktowanie Armii Czerwonej jako sprzymierzeńca i unikanie starć z nią.

Kiedy rozpoczęła się planowana przez rząd RP akcja „Burza”, skierowana przeciw Niemcom, radzieckie dowództwo wspierało początkowo oddziały polskie. Po przejściu frontu rozpoczęły się aresztowania oficerów i rozbrajanie żołnierzy. Oficerów wywożono w głąb Związku sowieckiego, żołnierze mogli wybierać pomiędzy wcieleniem do armii Zygmunta Berlinga a zsyłką. Nie wszyscy jednak mieli wybór, w głąb Rosji wywieziono znaczną część 27 Wołyńskiej Dywizji Armii Krajowej, zgrupowanie pułkownika Aleksandra Krzyżanowskiego (5,5 tys. żołnierzy) biorące udział w wyzwoleniu Wilna (operacja Ostra Brama), 5 Dywizję Piechoty AK pułkownika W. Filipkowskiego (3 tys. żołnierzy) walczącą przy oswobodzeniu Lwowa. Przypadki zbrojnego oporu wobec Armii Czerwonej najczęściej kończyły się fizyczną likwidacją oficerów i żołnierzy, jak np. podczas potyczki oddziału podpułkownika Macieja Kalenkiewicza z oddziałami NKWD 21 sierpnia 1944 pod Surkontami, gdzie żołnierze radzieccy dobili wszystkich rannych Polaków.

Przekroczenie Bugu, uznanego przez władze radzieckie za granicę Polski, nie zmieniło metod ich działania wobec przedstawicieli Polskiego Państwa Podziemnego i AK.

Wbrew stanowisku prawowitego rządu i narodu polskiego władzę w kraju oddano komunistom. 23 lipca 1944 Polski Komitet Wyzwolenia Narodowego, wydał dekret o podporządkowaniu spraw dotyczących AK i innych polskich organizacji kompetencji sądów wojskowych ZSRR. Wzmogły działalność NKWD i kontrwywiad Armii Czerwonej Smiersz. Po wyzwoleniu w lipcu 1944 Lubelszczyzny, przy znacznym udziale 3 Dywizji Piechoty AK pułkownika A. Świtalskiego i 9 Dywizji Piechoty AK generała L. Bitnera, żołnierze tych zgrupowań znaleźli się m.in. w obozach w Nowinach, Poniatowej, Skrobowie, Majdanku. Podobny los spotkał żołnierzy AK w okręgu krakowskim i białostockim oraz na obszarze warszawskim. Zdecydowana większość aresztowanych żołnierzy AK została wywieziona do obozów w Związku Radzieckim.

PKWN powołał Urząd Bezpieczeństwa Publicznego, który ściśle współpracował z radzieckimi organami bezpieczeństwa w tropieniu ukrywających się działaczy politycznych i żołnierzy podziemia. Oficerowie NKWD nadzorowali pracę kontrwywiadu Wojska Polskiego (Główny Zarząd Informacji) i  Ministerstwa Bezpieczeństwa Publicznego, prowadzących walkę z podziemiem politycznym w Polsce.[ Michał Rola Żymierski ]

PKWN rozbudowywał struktury władzy, szczególnie bezpieczeństwa, podległy Raczkiewiczowi w oparciu o partyzantów Armii Ludowej oraz „specjalistów radzieckich”, NKWD.

Pierwsze uderzenie spadło na oddziały partyzanckie, które szły na odsiecz walczącej od 1 sierpnia Warszawie. W tej akcji dominującą rolę odegrały oddziały radzieckie. Częstokroć oddziały AK były otaczane i rozbrajane. Stawiających opór mordowano lub stawiano przed sowieckimi sądami wojennymi, które orzekały często najwyższy wymiar kary, czyli śmierć. 

Do konfliktu między dowództwem Armii Krajowej i PKWN doszło na tle mobilizacji do Wojska Polskiego podległego PKWN. Armia Krajowa prowadziła szeroką akcję propagandową aby młodzież nie zgłaszała się do wojska, w którym dominującą rolę odgrywali specjaliści radzieccy, lub oddani im Polacy mający w Armii Czerwonej wieloletni staż, jak gen Karol Świerczewski.[ Karol Świerczewski]

Jesienią, działając na podstawie Dekretów PKWN z września 1944 roku, organa bezpieczeństwa mając poparcie radzieckie rozpoczęły akcję aresztowań na szeroką skalę. Objęły one żołnierzy Armii Krajowej, Batalionów Chłopskich i innych organizacji. Ustawodawstwo nadzwyczajne uchwalone przez PKWN dawało funkcjonariuszom aparatu bezpieczeństwa możliwości aresztowania pod wieloma zarzutami np. posiadanie broni.

Aresztowano częstokroć wybitnych działaczy niepodległościowych,   z okresu  okupacji niemieckiej, władze komunistyczne stawiały ich przed sądami wojskowymi które wobec nich orzekały karę śmierci. Pierwotnie wyroki wykonywali funkcjonariusze Smiersz, z biegiem czasu zastępowali ich Polacy z aparatu bezpieczeństwa i wojska.[wyrok ]

Pod wpływem tragicznej sytuacji w kraju, upadek Powstania Warszawskiego, aresztowania i wywózki dokonywane przez Rosjan, 19 stycznia 1945 roku Komendant Główny AK- gen. Leopold Okulicki wydał rozkaz rozwiązania Armii Krajowej.

Na  konferencji jałtańskiej w sprawy polskiej Wielka Trójka uchwaliła, powołanie Polskiego Rządu Tymczasowego Jedności Narodowej, który miał skupić wszystkie polskie siły polityczne które prowadziły walkę z Niemcami. Aby osłabić reprezentację w TRJN,  obozu politycznego związanego z rządem na uchodźstwie 27 marca 1945 roku w Pruszkowie  NKWD aresztowała 16 przywódców Polski podziemnej. [ "Proces 16" ]

28 czerwca został powołany przez Bolesława Bieruta: Tymczasowy Rząd Jedności Narodowej. Premierem został Edward Osóbka-Morawski a wicepremierami: Władysław Gomułka  i Stanisław Mikołajczyk. TRJN wcielał w życie zapowiedziane wcześniej reformy nacjonalizacyjne. Sposób przeprowadzania i skala tych reform natrafiły na opory ze strony powstałego w sierpniu 1945 Polskiego Stronnictwa Ludowego którego przywódcą był Stanisław Mikołajczyk.  

Represje komunistów spowodowały, że po rozwiązaniu AK na jej strukturach powstały: Ruch Oporu Armii Krajowej, Wolność i Niezawisłość, Narodowe Zjednoczenie Wojskowe oraz inne. Działając w konspiracji, starały się obalić nową władzę. Tropiło i ścigało je NKWD i formacje bezpieczeństwa [ Iwan Sierow ]

 Szczytowy rozwój drugiej konspiracji przypada na lata 1945 -46. Przewaga komunistów rosła, ciągle ścigani, przez wojsko polskie lub sowieckie partyzanci tracili na sile, mimo przejściowych sukcesów.[bitwa pod Kuryłówką ]

Częstokroć, władze bezpieczeństwa, nie mogąc aresztować dowódców, mściły się na ich rodzinach.

„W wielki piątek 1945 r., aresztowana została „Jaga” czyli Janina Oleszkiewicz, żona „Ojca Jana”, która będąc w 6 miesiącu ciąży podczas „próby ucieczki”, została zastrzelona przez funkcjonariuszy niżańskiego Urzędu Bezpieczeństwa.

 Po sfałszowaniu referendum i wyborów do parlamentu, dla wielu dowódców partyzanckich i polityków opozycyjnych stało się jasne że walka została przegrana. 8 lutego 1947 TRJN złożył dymisję na ręce nowo wybranego prezydenta RP B. Bieruta. W nowym rządzie znaleźli się już wyłącznie komuniści lub ich zwolennicy. Prezes PSL Mikołajczyk, zagrożony aresztowaniem potajemnie, opuścił Polskę.