Dwaj alternatywni sprzymierzeni kandydaci zmierzaja planowo do usuniecia Angeli Merkel. Kto zostanie niedlugo kanclerzem?

    Plany politykow w walce o wladze sa trudne do odcyfrowania. Czasami pojawi sie jakis komentarz, luzna uwaga, co daje trop weszacej sforze dziennikarzy do snucia najbardziej prawdopodobnego biegu przyszlych wydarzen. Wielu myli sie w swoich przewidywaniach, a tylko nieliczni trafiaja w dziesiatke. Chcialbym byc w grupce tych nielicznych, ale nie zawsze to sie udaje. Niedawno pojawily sie nowe informacje, ktore wskazuja na to, ze plan przeciwnikow Merkel i jej grupy jest zakrojony na szeroka skale, a Merz nie jest jedynym potencjalnym kandydatem do stanowiska kanclerza. Przeciwnicy Angeli Merkel maja w zanadrzu jeszcze innego asa wielkiego kalibru.

1. Walka przedwyborcza kandydatow na stanowisko przewodniczacego CDU

Po zapowiedzi ustapienia A.Merkel ze stanowiska przewodniczacego CDU pojawilo sie na scenie wielu kandydatow, ale wiekszosc zrezygnowala albo nie dostala potrzebnych im nominacji od partyjnych gremiow. Juz na poczatku mialy znaczenie tylko trzy osoby: Anegrette Kramp-Karrenbauer (56 lat, aktualny sekretarz generalny CDU, dalej bede ja nazywal AKK), Friedrich Merz (63, byly przewodniczacy frakcji parlamentarnej CDU/CSU) i Jens Spahn (38, obecny minister zdrowia). Ich charakterystyki zamiescilem w artykule “Glowni kandydaci do schedy po Merkel”. Kandydaci prezentowali swoje poglady i dyskutowali na osmiu regionalnych konferencjach CDU, w dniach od 15.11 do 30.11 w roznych miastach na poludniu i polnocy Niemiec. Nie bede prezentowal pogladow wszystkich kandydatow i skupie sie tylko na ich szansach w grze politycznej oraz przedstawie klimat kampanii.

Ogladajac oficjalna publiczna TV, sluchajac radia, czytajac socjaldemokratyczne, lewicowe i zielone czasopisma, mialem wrazenie, ze postawily one sobie za zadanie zwalczanie jednego kandydata – F.Merza. Zaczelo sie nieprzyjemnie, gdyz tuz przed pierwszy konferencja, policja zrobila nalot i przeszukala biura w kilku jednostkach organizacyjnych najwiekszego na swiecie fundusz inwestycyjnego BlackRock. Firmie tej zarzuca sie udzial w nieczystych interesach cum cum, cum ex, na niekorzysc podatnikow oraz finansow panstwa. Wszystko byloby w porzadku, tylko nie w przypadku terminu przeszukiwan. Szefem rady nadzorczej funduszu na Niemcy jest wlasnie F.Merz. W opinii wielu obserwatorow chciano zaszkodzic Merzowi. Trzeba tylko wspomniec, ze ministrami finansow oraz sprawiedliwosci sa socjaldemokraci. Zaraz pojawilo sie pelno artykulow o finansowej szaranczy, kapitalistycznych krwiopijcach i zawsze dolaczano przy tym nazwisko Merza. Musial on wyjasniac, ze interesy te byly prowadzone w latach 2005-2013. On objal to stanowisko dopiero kilka lat pozniej. Zaczela sie tez dyskusja na temat ile zarabia, jakie sa jego dochody. Wiadomo, ze jest milionerem, co w przypadku prawnika ds finansowych oraz posiadacza miejsc w radach nadzorczych roznych firm nie jest rzecza odosobniona. Wypominano mu, ze posiada 2 male prywatne samoloty. W prasie lewicowej przetoczyla sie fala informacji, ktorych celem, bazujac na zazdrosci, bylo zdeprecjonowanie osiagniec zawodowych Merza oraz przedstawienie go jako takiego, ktory nie rozumie sytuacji zwyklych ludzi. Wyciagnieto mu doslownie wszystko, nawet to, ze przed 13 laty nie wynagrodzil dostatecznie bezdomnego, ktory znalazl jego laptop i odniosl na policje. Merz odszukal ta osobe i dal mu tylko swoja ksiazke z dedykacja.

Telewizja publiczna placona z pieniedzy wszystkich abonentow pokazywala jednostronne programy satyryczne, w ktorych np. Merz byl robotem (oryginalna poruszajaca sie postac wycieta przy pomocy techniki komputerowej z jakiegos filmu o nim), do jego glowy wkladano CD i w zaleznosci od polecen z centrali koncernow wyglaszal on teksty na ich korzysc. Innych kandydatow zostawiono w spokoju, a AKK, nazywana przez przeciwnikow “mini-Merkel” byly najczesciej chwalona. Publikowane wyniki sondazy obrocily sie szybko na jej korzysc. Przypisywaly jej najwieksze poparcie szerokich mas, umiejetnosc pojscia na kompromisy, sympatyczne zachowanie. Merzowi odwrotnie. Z tego wszystkiego mozna bylo odniesc wrazenie, ze AKK jest kandydatem wiekszosci wyborcow i czlonkow CDU. Patrzac na to z drugiej strony, mozna sadzic, ze byla i jest ulubiencem socjaldemokratycznych i zielonych mediow. Media publiczne staly sie stronnicze i stanely wyraznie po jej stronie.

AKK zaczela nawet czasami przeczyc Merkel, ale np. pochwalala konsekwentnie jej decyzje otwarcia granic dla uchodzcow afrykanskich i azjatyckich w 2015 roku. Teraz nagle jest za zaostrzeniem kursu wobec uchodzcow. Merz byl caly czas krytykiem polityki migracyjnej Merkel, proponowal dyskusje nad prawem do azylu, reprezentowal konserwatywny kurs, obiecywal zwalczanie AfD i przyciagniecie do CDU polowy jej wyborcow, krytykujac rownoczesnie pasywnosc partii wobec ekspansji AfD. Zapowiedzial zastopowanie postepujacego procesu socjaldemokratyzacji CDU lansowanego przez Merkel. Postulowal tez uzupelnienie panstwowej renty poprzez fundusze akcyjne dla pracownikow. Tak jak i inni kandydaci, opowiadal sie za zostawieniem Merkel na stanowisku kanclerza oraz skupieniu sie na przewodnictwie i organizowaniu partii. Propozycja Merza uzupelnienia panstwowej renty udzial w funduszach oczywiscie spowodowalo nagonke na niego jako przedstawiciela wielkiego kapitalu i reprezentanta jego interesow. Tymczasem taka polityka rentowa jest powszechnie stosowana w USA I innych krajach, tez w Europie. Za to wszedzie byl tylko jazgot – BlackRock, szarancza finansowa, itd., itp. Nie tlumaczono ludziom, ze to administrator finansowy, ktory obraca pieniedzami funduszy rentowych, zdrowia, pracowniczych oraz prywatnych osob oraz firm. W programach TV widzialem przede wszystkim AKK, Merz byl prawie nieobecny. Ona to jako sekretarz generalny od lutego roku miala szanse prowadzic wczesniej swoja kampanie organizujac ponad 50 spotkan z organizacjami regionalnymi CDU. Opinie sondazy stawiaja ja na pierwszym miejscu pod wzgledem sympatii ludzi i innych podobnych charakterystyk. Badania donosily z drugiej strony, ze Merz dystansuje ja kompetencja w sprawach gospodarki i finansow oraz kwalifikacjami przywodczymi.

2. Gra o wladze w partii

Zostalo juz tylko kilka dni do zjazdu CDU w Hamburgu, ktory zaczyna sie 07.12.2018.

Tam 1001 delegatow, juz w pierwszym dniu wybiora nastepczynie albo nastepce Angeli Merkel. Delegaci pochodza ze wszystkich poziomow struktury organizacyjnej CDU i reprezentuja 400 tysiecy czlonkow tej partii. Oficjalnie kazdy delegat moze decydowac samodzielnie, ale w praktyce organizacje partyjne landow polecaja delegatom glosowanie na konkretna osobe. Tak np. Saarland (land, z ktorego wywodzi sie AKK) oraz schleswig-Holstein z jej szefem lewicujacym Danielem Güntherem z gory zadeklarowaly poparcie dla AKK.

Wydaje mi sie, ze sluszna jest opinia politologa profesora J.Faltera, ktory uwaza, ze delegaci wybiora tego kandydata, ktory zapewni im utrzymanie stanowisk, rozszerzy liczbe stanowisk oraz bedzie mial diuze szanse na wygranie wyborow parlamentarnych. Jego zdaniem, przynajmniej 40% delegatow jest juz przed zjazdem partii zdecydowana, a reszta dokona wyboru po przemowieniach trzech kandydatow.

Wazna jest tez ilosc delegatow, ktorzy sa wysylani przez poszczegolne landy. I tak Nadrenia-Westfalia ma ich 296, Badenia-Würtembergia 154, Dolna Saksonia 137, Hesja 88, Palatynat Renski 89. Inne maja zdecydowanie mniej. Merz ma duze poparcie w tych dwoch pierwszych landach i w Hesji. Na konferencji regionalnej w Badenii-W. po swojej mowie otrzymal ogromne owacje na stojaco. W Nadrenii-W. tez nie szczedzono mu oklaskow. Ponadto moze liczyc na poparcie landow wschodnich, gdzie CDU jest zagrozone przez ekspansje AfD. Oczekuja one, ze tylko Merz zapewni odnowe CDU, nada jej bardziej konserwytywny profil oraz zapewni dobre wyniki w przyszlych wyborach parlamentarnych i do landtagow.

Powoli krystalizuja sie stanowiska graczy oraz wychodzi na swiatlo dzienne, kto walczy przeciw komu. W niedzielnym programie programie publicznej TV ARD, w dobrym czasie nadawania o 20:15 pt. Walka o wladze – kto bedzie nastepca Merkel?, robiona byla analiza, w ktorej wypowiadalo sie kilka glownych aktorow gry, w tym Merz. Mowil on o rzeczach, ktore nie byly dotychczas znane szerokiej opinii publicznej. Wspominal o rozmowach z Wolfgangiem Schäuble juz przed 3 laty, 2015-2016, na temat sytuacji w CDU i w Niemczech. Konserwatywne kregi w partii byly niezadowolone z polityki Merkel wobec pomocy dla Grecji, odejscia od energii atomowej oraz otwarciaa granic dla uchodzcow. Schäuble jako minister finansow chcial, aby Grecja wystapila ze strefy Euro i przynajmniej czasowo przyjela wlasna walute, drachme. Merkel zadecydowala jednak o udzieleniu dalszych miliardowych pomocy dla tego kraju i pozostaniu Grekow w strefie Euro. Reprezentujacy konserwatywna strone partii, ci dwaj politycy byli tez niezadowoleni z socjaldemokratyzacji CDU. Rozwazali mozliwosc zastapienia Merkel przez Schäuble na stanowisku kanclerza. Schäuble mowil, ze jezeli do tego dojdzie, musi byc pewien, ze uzyska poparcie Merza. Do usuniecia Merkel wtedy jak wiemy nie doszlo. Przypuszczalnie jej wewnetrzna opozycja miala za malo sily, aby ja usunac. Schäuble mowil wtedy, ze trudno byloby mu byc nielojalnym wobec zwierzchnika. Tak wiec Merkel juz w roku 2015 uniknela odsuniecia od wladzy, tak jak Kohl przed wyborami 1998. W obydwu przypadkach organizatorska role przypisuje Wolfgangowi Schäuble. W programie tym Schäuble nie wypowiadal sie.

Nastepna proba detronizacji pani kanclerz byla przygotowywana po zlych wynikach wyborczych w landtagach. Wczesniej, jak mozna wysnuc z innych zrodel, byl juz teren przygotowany. Merz odbywal rozmowy sondujace z niemieckimi politykami we wladzach Unii Europejskiej, w tym z komisarzem Oettingerem. Schäuble, w wywiadaach puszczal sygnaly o slabnacej pozycji Merkel. Ciosem dla niej byla utrata stanowiska przewodniczacego frakcji parlamentarnej CDU/CSU przez jej zaufanego Kaudera i zastapienia go wbrew jej woli przez nieznanego nikomu Brinkhausa. Po porazkach wyborczych chadekow w Bawarii i Hesji, Schäuble zachecil Merza do startowania w walce o stanowisko przewodniczacego CDU. Merz mowil w powyzszym programie TV, ze rozmawial z Schäuble o swojej kandyturze na przewodniczacego. Ten ostatni nie odradzal mu tego.

Wczoraj, we wtorek Schäuble udzielil wywiadu dla FAZ, w ktorym po raz pierwszy otwarcie poparl kandydature Merza na stanowisko przewodniczacego CDU. Wyrazil sie on zdecydowanie:”Byloby to najlepsze dla kraju, gdyby Friedrich Merz uzyskal wiekszosc w wyborach na zjezdzie partii. To ulatwiloby znow integracje sil politycznych w rejonie centrum i tym samym stabilizowanie naszego systemu. Polityczne skrajnosci stalyby sie slabe”. Wedlug Schäuble, trzeba nadac nowy profil CDU, ktora jako nacjonalna ludowa partia - Volkspartei - powinna odgraniczyc sie od partii skrajnych, zarowno lewicowych jak i ultra prawicowych. Merz nie bedzie wylacznie utrwalal status quo, ale bedzie zmienial istotne rzeczy w partii i kraju oraz rownoczesnie zapewnial stabilnosc.

Poparcia dla Merza udzielillo otwarcie juz wielu innych wplywowych politykow CDU. Naleza do nich byly premier Hesji R.Koch, a takze Christian von Stetten, przewodniczacy poteznego kregu parlamentarnego bedacego reprezentantem interesow srednich przedsiebiorstw, bedacych kregoslupem gospodarki niemieckiej. Von Stetten uwaza, ze baza partyjna jest zelektryzowana postacia Merza i ma nadzieje, ze uporzadkuje on rozpoczete przez Merkel i nie dokonczone place budowy oraz dostarczy partii nowej energii z nowymi tematami. Wiaze z nim ogromne nadzieje na przyszlosc przed nastepnymi wyborami. W Badenii-Württemergii powstala tzw. Inicjatywa für Friedrich Merz, do ktorej nalezy 80 znanych i wplywowych politykow z poludnia kraju. Nalezy do niej tez byly premier rzadu krajowego BW, a obecnie komisarz UE G.Oettinger.

3. Warianty przyszlej walki o urzad kanclerza

Merkel nie trzyma juz w zelazna reka frakcji parlamentarnej, odda tez w ten piatek stanowisko przewodniczacego CDU. Wyniki glosowania sa trudne do przewidzenia. Skrzydlo prawicowe partii walczy z socjaldemokratyczno-zielonym. Jezeli wygra AKK, to kanclerstwo Merkel bedzie przedluzone o rok czy dwa. Najpozniej po dwoch latach musialaby AKK zastapic ja, aby przygotowc grunt dla siebie w wyborach w roku 2021.

W przypadku, gdy wygra Merz, dni czy miesiace panowania Merkel bylyby policzone. Jej przeciwnicy mogliby odsunac ja od wladzy wespol w zespol i nie jest jeszcze pewne pewne, kto zostanie nowym kanclerzem. Nie musi byc to juz teraz koniecznie Merz. Moze byc nim Wolfgang Schäuble jako juz wtedy przed laty nie kwestionowany nastepca tronu po Helmucie Kohlu. Wtedy przeszkodzila mu afera darowizn dla partii oraz powazny blad w sztuce, jakim bylo jego wstawienie sie u Kohla, aby Merkel zostala ministrem ochrony srodowiska oraz polecenie, a praktycznie zamianowanie Merkel na stanowisko sekretarza generalnego partii. W efekcie przy pomocy tego stanowiska wykolegowala ona zarowno jego jak i Merza.

Po piatkowych wyborach nowego przewodniczacego CDU, w przypadku wybrania Merza na stanowisko przewodniczacego CDU, moze zaczac sie na dobre gra o urzad kanclerza Niemiec. Bylaby to trzecia proba obalenia Merkel przez omnipotentnego obecnego przewodniczacego Bundestagu – W.Schäuble. Wprawdzie Schäuble zapewnia w wywiadach, ze zarowno on jak i Merz beda lojalni wobec Merkel, ale czas uplywa i pojawia sie nowe sytuacje, ktore dadza uzasadnienie dla zmiany tej strategii lojalnosci wobec wieloletniego przeciwnika. Mowi sie do trzech razy sztuka, moze tym razem sie uda? W analizach dotyczacych usuniecia Merkel z kanclerstwa dochodzi obok Merza jeszcze jeden kandydat na przyszlego kanclerza Niemiec – Dr. Wolfgang Schäuble.

Obecny przewodniczacy Bundestagu, Dr. Wolfgang Schäuble to opoka CDU - wczesniejszy przewodniczacy CDU (1998-2000), byly szef frakcji CDU/CSU (1991-1998), minister spraw wewnetrznych, minister finansow, legenda i najbardziej wplywowy polityk CDU. Schäuble po zamachu na jego zycie w 1990 dokonanym przez chorego umyslowo osobnika (schizofrenia), zostal ciezko ranny (postrzal w kregoslup) i jest czesciowo sparalizowany. Ten zapalony gracz tenisowy i szachista zdany jest na wozek inwalidzki. Jako wytrawny prawnik i niezwykle sprawny organizator negocjowal traktat zjednoczenia Niemiec i byl uwazany dlugi czas za prawa reke i nastepce H.Kohla, tez po zamachu. W 1997 roku byla w gremiach partyjnych rozwazana jego kandydatura na kandydata na kanclerza w wyborach w 1998. Ostatecznie doprowadzily te pogloski do konfliktu z H.Kohlem, ktory wietrzac spisek przeciw niemu, sam wystartowal w wyborach i przegral sromotnie przeciwko Gerhardtowi Schröderowi. Przypisywana mu chec obalenia Kohla w 1998 roku. Schäuble tlumaczyl to wtedy nastepujaco. Do niego jako przewodniczacego frakcji parlamentarnej CDU/CSU przychodzili poslowie i wyrazali swoje obawy, ze z Kohlem na czele, CDU przegra wybory. Kohl byl w tym czasie juz politykiem zuzytym. Dyskutowano wtedy o tym, by wystawic innego kandydata na kanclerza. Schäuble jako lojny podkomendny Kohla, zorganizowal spotkanie z nim i przedstawil mu powage sytuacji. Kohl, szczwany lis partyjny zinterpretowal sytuacje jako spisek przeciw niemu i w tym momencie Schäuble stal sie jego najwiekszym wrogiem. Moze bylo tak jak podejrzewal Kohl, moze juz wtedy jego nastepca tronu chcial go usunac przed wyborami. Kto to wie... Schäuble to polityk z ogromnymi wplywami w partii i w UE. Zamieszanie spowodowane afera Kohla dotyczace darowizn dla partii, uderzylo tez w niego. Niektore wypowiedzi Kohla oraz pewnego podejrzanego handlarza broni Schreibera rzucily cien tez na niego. W rezultacie musial ustapic w 2000 roku ze stanowiska przewodniczacego CDU oraz szefa frakcji CDU/CSU, a jego miejsce zajeli Angela Merkel (szefostwo CDU) oraz Friedrich Merz (przewodnictwo frakcji CDU/CSU w Bundestagu).

Wolfgang Schaüble ma stare porachunki z Angela Merkel. Ona byla jego nastepczynia na stanowisku przewodniczacego CDU w 2000, gdy musial je opuscic po zagmatwanej aferze darowizn na rzecz partii. Ambitnemu politykowi jakim byl Schäuble zawsze, trudno jest tez zapomniec niedzwiedzia przysluge, ktora sprawila mu Merkel w 2004 roku. Wtedy to trwaly miedzypartyjne dyskusje o nominacje na prezydenta Niemiec. Merkel popierala go poczatkowo zdecydowanie jako kandydata na to stanowisko. Potem zmienila front i porzucila go jak goracego kartofla. Okazalo sie, ze liczac na przyszla koalicje z FDP przyjela propozycje nominowania na kandydata Horsta Köhlera. Tylko taka kandydatura byla akceptowana przez FDP. Jest rzecza znana, ze w 2004 Schäuble chcial zostac prezedentem i po zablokowaniu go przez Merkel czul sie osobiscie bardzo zraniony. Caly czas musial sluzyc pod kierownictwem Merkel, ktora zajmowala wymarzone przez nigo stanowisko. Mowiono o nim, ze uwazal sie za lepszego kanclerza od niej.

W przypadku ewentualnego objecia stanowiska przewodniczacego CDU przez Merza mozna spekulatywnie snuc prognozy co do walki o urzad kanclerza w Niemczech.

Dr. Wolfgang Schäuble obejmuje przejsciowo na 2 lata stanowisko kanclerza. Powody i sposoby usuniecia Merkel z jej stanowiska znajda sie zawsze, tym bardziej, ze nie panuje ona nad frakcja parlamentarna chadekow. Taki wytrawny gracz polityczny i szachowy jak Schäuble zawsze cos wymysli. Merz jako przewodniczacy partii moglby objac ministerstwo finansow. Jens Spahn, trzeci najslabszy kandydat moglby objac stanowisko sekretarza generalnego CDU po usunieciu AKK, to ostatnie moze zdarzyc sie juz w nadchodzacy piatek. Wtedy jego potencjalni wyborcy glosowaliby na rownie jak on konserwatywnego kandydata – Merza. Obydwaj oni sa podopiecznymi Wolfganga Schäuble, ktory wspiera od lat ich kariery.

Takich rozwazan nie mozna prowadzic w prozni, gdyz duzo do powiedzenia maja ewentualni przyszli partnerzy koalicyjni. W gre wchodza trzy mozliwosci:

Pierwsza jest pozostanie CDU/CSU w koalicji z SPD. Knclerzem moglaby pozostac Merkel, gdyz w tej konstelacji trudno byloby wysadzic ja z siodla. Jest to jednk malo prawdopodobne wobec przyszlego bardziej konserwatywnego kursu na nowo przeorgnizowanych CDU oraz CSU. Jezeli SPD wycofa sie z koalicji, najpozniej po wyborach do parlamentu UE, gdzie przypuszczalnie dostanie mocno po tylku i straci status partii naordowej i ludowej czyli Volkspartei, Merkel straci tez stanowisko kanclerza.

Druga mozliwoscia byloby odswiezenie niedoszlej koalicji tzw. Jamajki (CDU/CSU, Zieloni oraz FDP). FDP zapowiedziala juz wczesniej, ze moze wejsc do Jamajki, pod warunkiem, ze Merkel nie bedzie w niej kanclerzem. Byloby to w to graj dla Schäublego i Merza a rownoczesnie zwolnieniem ich z obietnic lojalnosci dawanych dla Merkel. Moga zawsze powiedziec, ze chcieli ja zostawic na kanclerskim fotelu, ale dla dobra Niemiec, zmuszeni koniecznoscia zbudowania nowego rzadu bez niebezpiecznych teraz dla wszystkich nowych wyborow, musza ja odwolac z tegoz fotela. Schäuble bylby kanclerzem przejsciowym, Merz przewodniczacym CDU a Spahn sekretarzem CDU. Po przejsciowej i krotkiej kadencji Schäublego, po ewentualnie wygranych wyborach albo juz rok wczesniej, stanowisko kanclerza objaby Merz. Oczywiscie wszystko zalezec bedzie od uzyskanych wynikow wyborczych roznych partii. Moze juz za kilka lat niektorzy w CDU i CSU zaczna przemysliwac o zlamaniu tabu i rozwazac wciagniecie do koalicji AfD, najpierw na poziomie landow, potem calych Niemiec. Warunkiem bylaby zmiana profilu tej prawicowo-nacjonalistycznej partii, tak jak to sie stalo niedawno z FPÖ z jej przewodniczacym H.Strache w polityce austriackiej.

Trzecia mozliwoscia bylby rzad mniejszosciowy razem z FDP, ale partia ta tez nie chce widziec na jego czele Merkel. Nawet z Schäuble na czele rzadu, koalicja taka bylaby nie do utrzymania na dluzsza mete.

Stad bardzo prawdopodobne jest, ze w przypadku zwyciestwa Merza w piatek dojdzie do nowego wydania Jamajki, ale bez Merkel. Nie mozna wykluczyc tez nowych wyborow.

Czekam na nadchodzacy piatek. To bedzie wazny dzien dla Niemiec. Z moich wywodow widac jak na dloni, ze jestem zwolennikiem Friedricha Merza. Nie wszystko dzieje sie jednak tak jak by sie chcialo to widziec. Moje spekulatywne rozwazania i przypuszczenia moga wziac w leb. Na moje usprawiedliwienie - nie mozna przewidziec jednak skomplikowanego przebiegu procesow politycznych.