Polski Rejon Narodowy im. Juliana Marchlewskiego, tzw. Marchlewszczyzna lub Polrajon

Ideą powstania ,,marchlewszczyzy’’ miał być eksport komunizmu ze wzorcowej republiki na tereny Rzeczpospolitej. Decyzja o powołaniu rejonu zapadła 22 marca 1925 r. Obwód ten powołano do życia na terenie Ukrainy (okolice Żytomierza) z powodu licznych skupisk ludności polskiej, która na tym obszarze stanowiła aż 10 % ludności. Stolicą tego obszaru autonomicznego było małe miasteczko Dołbysz (3 tysiące mieszkańców), któremu zmieniono nazwę na  Marchlewsk.

W tym celu utworzono 55 polskich szkół, prasę wydawano w języku polskim zaś językiem urzędowym był polski. Ludność  była intensywnie ,,edukowana’’ przez propagandystów radzieckich. Nawet gramatyka poddana była cenzurze aparatu radzieckiego, wprowadzono zapis fonetyczny ( bez rozróżniania np. ,,u’’ i ,,ó’). Uważano, że poprawna gramatyka to naleciałość burżuazji, która jest zbędna dla klasy robotniczej. Aby pokazać postęp technologiczny w republice radzieckiej na terenie ,,marchlewszczyzy’’, szybko powstawały ośrodki przemysłowe, huty, elektrownie. Wszystkie te działania miały na celu wykształcenie klasy robotniczej, która miała zanieść rewolucję do Rzeczpospolitej.

Brak inteligencji oraz duża niechęć ludności wiejskiej do kolektywizacji  spowodowały  małe zainteresowanie ideologią komunizmu wśród mieszkańców obwodu. Intensywną walkę podjęto również z religią katolicką poprzez zamykanie świątyń, wydawanie pism ateistycznych, czy propagandę antykościelną. Marchlewszczyzna przetrwała tylko dekadę i w 1935r. zlikwidowano obwód. Zamknięto wszystkie placówki oświatowe, kulturalne zaś elity polityczne poddano represjom. Doszukać można się kilku przyczyn takiego działania, a mianowicie opór przed kolektywizacją i początki czystek w aparacie władzy. Tomasza Dąbala rozstrzelano w 1937r., podobnie jak wielu polskich komunistów, którzy padli ofiarą terroru. To właśnie w tym okresie rozpoczęto masowe przesiedlenia narodów, które były niepotrzebne władzy radzieckiej jak np. Tatarzy krymscy, Kałmucy. Z populacji ok.70 000 ludzi, którzy zamieszkiwali obwód ponad  10 000 przesiedlono na tereny Kazachstanu i Syberii. Tak zakończył się nieudany eksperyment radziecki, który miał pokojową drogą zanieść komunizm do Polski. Marchlewszczyzna została zlikwidowana w 1935 r. Przyczyny nagłego podjęcia tej decyzji nie są jasne. Być może zaważyły tutaj względy polityczne, wewnętrzna walka w łonie partii, która była także przyczyną czystek stalinowskich i masowych represji wobec wielu grup społecznych ZSRR. Być może powodem tego był opór przed kolektywizacją, który uzmysłowił decydentom, iż próba stworzenia modelowej, radzieckiej małej Polski i przeszczepienia jej na grunt Polski właściwej nie powiodła się. Niewykluczone także, że już wówczas Stalin miał inne plany co do przyszłości Polski i nie chciał mieć na terytorium Związku Radzieckiego zorganizowanych polskich jednostek autonomicznych.

http://kresowiacy.com/2014/02/marchlewszczyzna-nieudany-eksperyment-komunizmu/

http://kresy24.pl/56825/przy-lekturze-ksiazki-o-marchlewszczyznie/

Marchlewszczyzna - Kontrowersje