♦ 73 rocznica pierwszych deportacji Polaków na wschód

Pierwszymi zesłańcami - Sybirakami byli polscy jeńcy z wojsk Stefana Batorego, króla Polski. Fakt ten odnotowany został w Kronikach wojennych z roku 1582. Następnie na zesłanie trafili uczestnicy wojen polsko – rosyjskich. Dużą fale zesłańców przyniósł okres konfederacji Barskiej z 1768 roku, powstania kościuszkowskiego w 1794 roku, a następnie listopadowego (1830r.) i styczniowego (1863).
O skazanych na zesłanie młodych patriotach pisał Adam Mickiewicz w III części Dziadów
(...)
dziś - na Sybir - kibitek dwadzieścia
Wywieźli. Sam widziałem. Od bram więzienia na plac, jak w wielkie obrzędy,
Wojsko z bronią, z bębnami stało
we dwa rzędy;
W pośrodku nich kibitki. -
Patrzę, z placu sadzi
Policmejster na koniu; - z miny
zgadłbyś łatwo,
Że wielki człowiek, wielki tryumf
poprowadzi:
Tryumf Cara północy, zwycięzcy - nad dziatwą. -
Wkrótce znak dano bębnem i ratusz otwarty -
Widziałem ich: - za każdym z bagnetem szły warty
Małe chłopcy, znędzniałe, wszyscy jak rekruci
Z golonymi głowami; - na nogach okuci.
Biedne chłopcy! - najmłodszy,
dziesięć lat, nieboże,
Skarżył się, że łańcucha podźwignąć nie może

(..)
ŻEGOTA

Od dawna słyszałem

O jakimś w Wilnie śledztwie; dom mój blisko drogi.

Widać było kibitki latające czwałem

I co noc nas przerażał poczty dźwięk złowrogi.

Nieraz gdyśmy wieczorem do stołu zasiedli

I ktoś żartem uderzył w szklankę noża trzonkiem,

Drżały kobiety nasze, staruszkowie bledli,

Myśląc, że już zajeżdża feldjeger ze dzwonkiem. *

Lecz nie wiedziałem, kogo szukają i za co,

Nie należałem dotąd do żadnego spisku.

Sądzę, że rząd to śledztwo wynalazł dla zysku,

Że się więźniowie nasi porządnie opłacą

I powrócą do domu.

TOMASZ

Taką masz nadzieję?

ŻEGOTA

Jużci przecież bez winy w Sybir nas nie wyślą;

A jakąż winę naszą znajdą lub wymyślą?

Milczycie, - wytłumaczcież, co się tutaj dzieje,

O co nas oskarżono, jaki powód sprawy?

TOMASZ

Powód - że Nowosilcow przybył tu z Warszawy.

Znasz zapewne charakter pana Senatora.

Wiesz, że już był w niełasce u imperatora,

Że zysk dawniejszych łupiestw przepił i roztrwonił.

Stracił u kupców kredyti ostatkiem gonił.

Bo pomimo największych starań i zabiegów

Nie może w Polsce spisku żadnego wyśledzić;

Więc postanowił świeży kraj, Litwę, nawiedzić,

I tu przeniósł się z całym głównym sztabem szpiegów.

Żeby zaś mógł bezkarnie po Litwie plądrować

I na nowo się w łaskę samodzierzcy wkręcić,

Musi z towarzystw naszych wielką rzecz wysnować

I nowych wiele ofiar carowi poświęcić.(..)

Sybiracy upamiętnili 78. rocznicę pierwszej deportacji Polaków w głąb Rosji. "To są przeżycia znacznej części narodu"

"To Piłsudski powiedział, że naród, który nie pamięta swojej
historii nie zasługuje na przyszłość. A to są przeżycia znacznej części
narodu".

Zrzeszeni w miejskim kole Związku Sybiraków w Koszalinie
upamiętnili w piątek 78. rocznicę pierwszej deportacji polskiej ludności
w głąb Rosji. Modlili się na mszy św. w katedrze, złożyli kwiaty
i zapalili znicze przed pomnikiem Ofiar Bolszewizmu.

W tym roku Sybiracy z Koszalina ze względu na mróz zrezygnowali
z manifestacji organizowanej dotychczas przy pomniku Ofiar Bolszewizmu.
Spotkali się na mszy św. w katedrze, a po niej wraz z przedstawicielami
władz miasta i związków kombatanckich złożyli kwiaty i zapalili znicze
przy stojącym obok kościoła pomniku Ofiar Bolszewizmu.

W ramach
obchodów rocznic zsyłek będziemy organizować konferencje. Najbliższa -
najprawdopodobniej w czerwcu na Politechnice Koszalińskiej. Liczymy
na udział młodzieży. Zamierzamy też od lutego do czerwca zorganizować
kilka projekcji i spotkań z młodzieżą

— powiedział PAP prezes zarządu koła i oddziału Związku Sybiraków w Koszalinie Anatol Gonczarewicz.

Gonczarewicz dodał, że pamięć o tamtych wydarzeniach jest ważna.

To Piłsudski
powiedział, że naród, który nie pamięta swojej historii nie zasługuje
na przyszłość. A to są przeżycia znacznej części narodu. Przecież w tych
czterech wywózkach na Sybir zesłano prawie 1,5 mln Polaków (źródła
wskazują różne liczby), z których jedna trzecia nigdy nie powróciła.
My jesteśmy winni pamięć tym, których groby nawiedza już tylko
syberyjski buran

— dodał Gonczarewicz.

Koszalińskie koło Związku Sybiraków zrzesza obecnie 357 osób.

Pierwszą z czterech masowych deportacji obywateli polskich z ziem wschodnich RP, zaanektowanych przez ZSRR w wyniku agresji rozpoczętej 17 września 1939 r., władze sowieckie przeprowadziły 10 lutego 1940 r. Według danych NKWD
do północnych obwodów Rosji i na zachodnią Syberię wywieziono wówczas
około 140 tys. ludzi. Kolejne trzy wielkie wywózki było w kwietniu
i czerwcu 1940 r. oraz w czerwcu 1941 r.

77
lat temu, w nocy z 21 na 22 maja 1941 r., władze sowieckie rozpoczęły
czwartą masową deportację ludności polskiej w głąb Związku Sowieckiego z
zagarniętych ziem wschodnich Rzeczypospolitej. Deportacja ta, dokonana w
przededniu wybuchu wojny niemiecko-sowieckiej, była ostatnią masową
deportacją obywateli polskich dokonaną przez ZSRS.