Rocznicowo inaczej - a właściwie tak samo.

Dumając ostatnio z okazji rocznicy porozumień Jastrzębskich, szperałem w papierach z tamtych czasów i wpadła mi w ręce mała broszuraka pod tytułem "Protokół Porozumienia w sprawie Związków Zawodowych Rolników Indywidualnych Rzeszów - Ustrzyki Dolne, 18 - 20 luty 1981."

"Porozumienie zawarte pomiędzy Komisją Rządową a Komitetem Strajkowym w Rzeszowie, działajacym w imieniu Ogólnopolskiego Komitetu Założycielskigo Związku Zawodowego Rolników Inywidualnych oraz Miedzyzakładowego Komitetu Założycielskiego NSZZ "Solidarność" w Rzeszowie, przy udziale przedstawicieli Krajowej Komisji Porozumiewawczej NSZZ "Solidarność" (dokładnie Wałęsy i Bujaka)."

Podkreślenie powyższe tekstu wzięło się stąd, iż upoważnienia takiego nie było. Po zjeździe "zjednoczeniowym" związków działających na wsi (Solidarności Wiejskiej Wiesława Kęcika, Solidarności Producentów Rolnych Gabriela Janowskiego oraz Solidarności Chłopskiej) na którym to powstał Związek Rolników Indywidualnych, każdy z tych związków, mimo mediacji kościoła i prof.Stelmachowskiego dokonał rejestracji samodzielnie. Związek Rolników Indywidualnych również wystąpił o rejestrację. Mając błogosławieństwo i wsparcie kościoła, KOR-u i Solidarności Robotniczej prowadził działalność jako jedyny uprawniony. Zjazd w Poznaniu był działaniem mającym na celu rozbiciei związków na wsi, co dokończono w Rzeszowie.

Wartość pewnych istotnych punktów tego porozumienia zawartego w lutym została zweryfikowana  w maju .

"Dział I. Gospodarka ziemią

Odnośnie postulatów w zakresie gospodarki ziemią ustalono co następuje:

1. Uznaje się za celowe ustawowe wzmocnienie gwarancji nienaruszlności chłopskiej własności, zwłaszcza ziemi oraz prawa do jej dziedziczenia, a także uznania chłopskiego rolnictwa za trwały i równoprawny element naszej gospodarki narodowej. Powyższa zasada będzie konsekwentnie realizowana w ustawodawstwie i praktyce.   ......"

Pomińmy punkty od 2 do 6 , które są również istotne w swej treści, ale nie istotne w tej sprawie. Nie dotrzymanie ich, czy też stan aktualny problemów, które miały rozstrzygać, warte są odrębnej analizy.

"7. Przepisy o ochronie gruntów w przedmiocie przestrzegania obowiązku użytkowania rolniczego gruntów rolnych stosowane bądą  przy udziale przedstawicielstwa rolników celem wykluczenia  nadużywania tych przepisów." ...

"9. We wszystkich przypadkach bezprawnego i rażąco krzywdzącego przejęcia na rzecz jednostki gospodarki uspołecznionej nieruchomosci wchodzących w skład indywidualnego gospodarstwa rolnego należy na wniosek zainteresowanej osoby dokonac zwrotu tej nieruchomości, a gdy to jest niemożliwe - dokonać rekompensaty w formie nieruchomosci zamiennej lub odszkodowania pieniężnego. Wnioski w tej sprawie należy składać do wojewody w terminie  do dnia 31 grudnia 1981 roku."

Dnia 17.05.1981 roku ciągniki Rolniczej Spółdzielni Produkcyjnej w Piotrowicach Polskich dokonały zajazdu w ramach zagospodarowania zastępczego na pola viceprzewodniczacego NSZZ Solidarność Chłopska, Przew. NSZZ Solidarność Chłopska woj.Wałbrzyskiego, członka Krajowej Komisji Porozumiewawczej Związków działających na wsi, organizatora i szefa strajku  głodowego w Świdnicy, jednego z prekursorów odradzjącego się PSL. Skutkiem tych poczynań władzy był upadek  gospodarstwa i pozbawienie srodków do życia oraz możliwosci prowadzenia dalszej działalności.

Sprawa wisi do dzisiejszego dnia.

Pod protokółem porozumień widnieje 14 podpisów kombatantów, mających się za liderów i bohaterów. Podpis Wałęsy i Bujaka. O stronie rządowej wspominać nie warto, za wyjątkiem jednej ciekawostki. Członkiem Komisji Rządowej, którego podpis widnieje na tym dokumencie był Henry Pracki, Prokurator generalny PRL, który po kliku latach procesów Helskiego wnosił rewizję od wyroku Sądu Najwyższego, przyczyniając sie do nowego, ostatecznego już werdyktu Sądu Najwyższego.

Na ścianie budynku w gospodarstwie Helskiego widniał napis:

"Tutaj władza łamie prawo i porozumienia społeczne. Prawo osłania bezprawie."

Został do końca praktycznie sam.

Taka była nasza Solidarność !

Robert Helski