Smoleńsk - prawna zawierucha z Komisją min. Millera

Przeczytałem dzisiaj w dwóch różnych gazetach, iż strona polska bezprawnie powołała komisję do spraw badania wypadków lotniczych pod przewodnictwem ministra SWiA Jerzego Millera.  Tak orzekło Biuro Analiz Sejmowych, które na wniosek posła Polaczka, wydało ekspertyzę, iż rozporządzenie Ministra Obrony Bogdana Klicha, zwiększające kompetencje Premiera, jest niezgodne z ustawą Prawo lotnicze. 

Ponieważ w w/w artykułach nie ma aż tyle szczegółów, postanowiłem sam przyjrzeć się owej ustawie oraz rozporządzeniom Ministra Klicha. Poniżej interesujące nas fragment ustawy oraz rozporządzenia.

Art. 140 ustawy Prawo Lotnicze :

Art. 140.

1. Badanie wypadków i poważnych incydentów lotniczych w lotnictwie państwowym prowadzi Komisja Badania Wypadków Lotniczych Lotnictwa Państwowego powoływana przez Ministra Obrony Narodowej w porozumieniu z ministrem właściwym do spraw wewnętrznych. Inne incydenty lotnicze, o ile ta Komisja nie zdecyduje o podjęciu ich badania, podlegają badaniu przez użytkownika statku powietrznego pod nadzorem tej Komisji.

2. W zakresie uprawnień Komisji Badania Wypadków Lotniczych Lotnictwa Państwowego oraz jej członków stosuje się odpowiednio przepisy art. 136 oraz art. 137 ust. 1.

3. Minister Obrony Narodowej zapewnia w ramach budżetu ministerstwa środki na prowadzenie działalności Komisji Badania Wypadków Lotniczych Lotnictwa Państwowego, a w szczególności na jej wyposażenie techniczne i obsługę administracyjną oraz koszty ekspertyz.

4. Minister Obrony Narodowej w porozumieniu z ministrem właściwym do spraw wewnętrznych określi, w drodze rozporządzenia, organizację oraz szczegółowe zasady funkcjonowania Komisji Badania Wypadków Lotniczych Lotnictwa Państwowego, liczbę jej członków, ich kwalifikacje oraz tryb powoływania i odwoływania, a także szczegółowe zasady wynagradzania ekspertów, biorąc pod uwagę specyfikę i uciążliwość ich pracy.

5. Minister właściwy do spraw wewnętrznych refunduje koszty ponoszone przez Ministerstwo Obrony Narodowej związane z działalnością Komisji Badania Wypadków Lotniczych Lotnictwa Państwowego w zakresie badania wypadków i poważnych incydentów lotniczych zaistniałych w jednostkach organizacyjnych lotnictwa służb porządku publicznego. Szczegółowe  zasady postępowania w tym zakresie określą, w drodze rozporządzenia, Minister Obrony Narodowej i minister właściwy do spraw wewnętrznych.

6. Minister Obrony Narodowej i minister właściwy do spraw transportu określą, w drodze rozporządzenia, zasady współpracy Komisji Badania Wypadków Lotniczych Lotnictwa Państwowego z Państwową Komisją Badania Wypadków Lotniczych.

Tyle ustawa Prawo lotnicze. Nie ma tutaj nic o kompetencjach Prezesa Rady Ministrów. Komisja Badania Wypadków Lotniczych ma być powoływana przez Ministra Obrony Narodowej w porozumieniu z odpowiednimi ministrami.

Rozporządzenie Ministra Obrony Narodowej z dnia 26 maja 2004 roku :

Na podstawie art. 140 ust. 4 ustawy z dnia 3 lipca 2002 r. — Prawo lotnicze (Dz. U. Nr 130, poz. 1112,z późn. zm.1)) zarządza się, co następuje:

Rozdział 1

Przepis ogólny

§ 1. Rozporządzenie określa organizację i szczegółowe zasady funkcjonowania Komisji Badań Wypadków Lotniczych Lotnictwa Państwowego, zwanej dalej "Komisją", liczbę jej członków, ich kwalifikacje oraz tryb powoływania i odwoływania jak również szczegółowe zasady wynagradzania ekspertów powoływanych do zbadania zdarzenia lotniczego.

Organizacja Komisji

§ 2. 1. W skład Komisji wchodzi przewodniczący, zastępca przewodniczącego, sekretarz i członkowie.

2. Przewodniczącego i członków Komisji powołuje i odwołuje Minister Obrony Narodowej w porozumieniu z ministrem właściwym do spraw wewnętrznych.

3. W przypadku badania przez Komisję wypadków i poważnych incydentów lotniczych, zaistniałych z udziałem załóg lub statków powietrznych lotnictwa służb porządku publicznego, Minister Obrony Narodowej, w porozumieniu z ministrem właściwym do spraw wewnętrznych, włącza w skład Komisji przedstawicieli tego lotnictwa na prawach członków Komisji.

4. Liczba członków Komisji wynosi od 5 do 30 w zależności od rodzaju zdarzenia lotniczego, które podlega badaniu przez Komisję.

5. W ramach prac Komisji spośród jej członków, w zależności od potrzeb, tworzy się:

  1)   podkomisję lotniczą - w skład której wchodzą specjaliści z zakresu szkolenia lotniczego, ruchu lotniczego, ratownictwa lotniczego (SAR), łączności, nawigacji i meteorologii;

  2)   podkomisję techniczną - w skład której wchodzą specjaliści z zakresu eksploatacji statków powietrznych, awioniki oraz wyposażenia techniki lotniczej, logistyki i informatyki;

  3)   podkomisję medyczną - w skład której wchodzą eksperci z zakresu medycyny lotniczej, psychologii i patomorfologii.

6. O powołaniu podkomisji, o których mowa w ust. 5, decyduje przewodniczący Komisji.

7. Pracami podkomisji kierują przewodniczący podkomisji wyznaczani przez przewodniczącego Komisji spośród członków wybranych do danej podkomisji.

Minister Klich dnia 27 kwietnia 2010 roku zmienił w/w rozporządzenie (Dz. U.69, poz. 442) następująco:

Na podstawie art. 140 ust. 4 ustawy z dnia 3 lipca 2002r. - Prawo lotnicze (Dz. U. z 2006 r. Nr 100, poz. 696, z późn. zm.¹⁾) zarządza się, co następuje:

§ 1. W rozporządzeniu Ministra Obrony Narodowej z dnia 26 maja 2004 r. w sprawie organizacji oraz zasad funkcjonowania Komisji Badania Wypadków Lotniczych Lotnictwa Państwowego (Dz. U. Nr 138, poz. 1464) wprowadza się następujące zmiany:

  1)   w § 2 po ust. 2 dodaje się ust. 2a w brzmieniu:

"2a.  W przypadku badania przez Komisję wypadku lub poważnego incydentu lotniczego zaistniałego z udziałem Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej, Marszałka Sejmu, Marszałka Senatu lub Prezesa Rady Ministrów, a także w innej szczególnej sytuacji,powołanie przewodniczącego i członków Komisji, o których mowa w ust. 2, następuje w uzgodnieniu z Prezesem Rady Ministrów.";

  2)   po § 14 dodaje się § 14a w brzmieniu:

"§ 14a.    W przypadku, o którym mowa w § 2 ust. 2a:

1)   przewodniczący Komisji w swych pracach jest niezależny ipodlega bezpośrednio Prezesowi Rady Ministrów;

2)   protokół wraz z całością materiałów zebranych przez Komisję przewodniczący przedstawia do zatwierdzenia Prezesowi Rady Ministrówi informuje o tym Ministra Obrony Narodowej;

3)   Prezes Rady Ministrów podejmuje decyzję o wznowieniu badania i ewentualnej zmianie orzeczenia w sytuacji, gdy:

a)   wyjdą na jaw nowe okoliczności lub dowody istotne dla sprawy,

b)   dowody istniejące w dniu wydania orzeczenia nie były mu znane;

4)   Prezes Rady Ministrów podejmuje decyzje w przedmiocie udzielania informacji o przebiegu i rezultatach badań prowadzonych przez Komisję.".

§ 2. 1. Przepisy rozporządzenia stosuje się do badania przyczyn zdarzenia lotniczego zaistniałego w dniu 10 kwietnia 2010 r. na samolocie Tu-154M nr 101 w 36 splt. w Warszawie.

2. Czynności podjęte przez Komisję w związku z badaniem zdarzenia lotniczego, o którym mowa w ust. 1, do dnia wejścia w życie niniejszego rozporządzenia, pozostają w mocy.

§ 3. Rozporządzenie wchodzi w życie z dniem ogłoszenia.

Art. 140 ust. 4 ustawy Prawo Lotnicze mówi jedynie, że Minister Obrony jedynie określi sposób funkcjonowania Komisji, a nie sposób jej tworzenia, to jest kto ma je tworzyć, nawet w szczególnych przypadkach. O tym, kto ma ją tworzyć mówi ust. 1 w/w ustawy. Zmiany do rozporządzenia de facto zmieniają samą ustawę. Nie wiem, po co było potrzebne to rozporządzenie, gdyż ustawa wyraźnie określa kto powołuje ową Komisję i w porozumieniu z kim. Rozporządzenie niejako mówi, że Minister Obrony "udostępnił" swoje kompetencje Premierowi, co jest sprzeczne z ustawą.

Skoro Premier powołał Komisję pod przewodnictwem Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji, opierając się na zmianach do rozporządzenia, to tym samym powołał to ciało bezprawnie. Nie miał takich kompetencji, jeżeli nie daje mu ich ustawa. A należy pamiętać iż akt wyższego rzędu – ustawę – zmienić może tylko akt tego samego rzędu, co oznacza, iż tylko poprzez ustawę można dokonać zmiany ustawy. Rozporządzenie jako akt niższego rzędu nie może zmienić aktu rzędu wyższego, a co najwyżej – równorzędnego. Dokonując zmian rozporządzenia z 2004 roku, Minister Obrony de facto ingeruje w treść ustawy Prawo lotnicze.

Nie czytałem ekspertyzy Biura Analiz Sejmowych, którą otrzymał poseł Polaczek. Zapewne byłby tam dokładniejszy opis zarówno ustawy jak i rozporządzenia Ministra Obrony oraz powołanie się na odpowiednie przepisy regulujące zmiany prawne oraz dopuszczalność tych zmian w różnego rodzaju aktach prawnych.

Z Gazety Prawnej jest też pewien ciekawy fragment:

"– Sama ustawa mówiła, że mogą to robić minister obrony w porozumieniu z szefem MSWiA. Przeraziliśmy się, że na tak ważną sprawę premier nie ma żadnego wpływu – tłumaczy wysoki rangą polityk PO."

No cóż, czy to oznacza, że jeśli coś nam prawnie nie pasuje, to należy to zmienić wedle własnego widzimisię? Tak by wynikało z tego zdania.

Teraz nie wiadomo, czy Komisja powołana przez Premiera na podstawie w/w zmiany do rozporządzenia działa legalnie czy też nie. Nie wiadomo także czy jakiekolwiek jej wyniki będą uznane, czy wyrzucone do kosza.

"Zdaniem konstytucjonalisty prof. Marka Chmaja – którego poprosiliśmy o opinię – to „rażące naruszenie konstytucji”. Rozporządzenie nie może zmieniać przepisów ustawy. Według profesora błąd rządowych legislatorów może narazić premiera na odpowiedzialność przed Trybunałem Stanu."

(za Gazeta Prawna)

Oczywiście, strona rządowa, w tym rzecznik Graś oraz Rządowe Centrum Legislacyjne uznaje, że wszystko jest w porządku.

No cóż, teraz niech się tym zajmują odpowiedni prawnicy sejmowi, rządowi oraz Trybunał Konstytucyjny.

Należy też przypomnieć, iż taka praktyka była nawet w myślach już wcześniej dopuszczana. Politycy PO mawiali, że jeżeli nie będą w stanie swoich zamierzeń zrealizować mocą ustawy, to będą próbowali z mocą rozporządzeń tak, by obejść ustawy.

Za Dziennik Polska Times:

http://www.polskatimes.pl/fakty/kraj/56729,rzad-wprowadzi-reforme-do-szkol-tylnymi-drzwiami,id,t.html

Rząd wprowadzi reformę do szkół tylnymi drzwiami

"Minister edukacji nie zamierza czekać, czy prezydent da zielone światło jej ustawie posyłającej sześciolatki do szkoły, czy ją zawetuje

Jeszcze w listopadzie minister Katarzyna Hall podpisze rozporządzenie, które za rok wprowadzi do szkół nowe programy nauczania - dostosowane do młodszych o rok uczniów. Jak ustaliliśmy, minister dała słowo wydawcom podręczników, że z rozporządzenia się nie wycofa, niezależnie od politycznych losów ustawy. "
"- Rozporządzeniami obejdziemy też prezydenckie weto ustaw zdrowotnych - zdradza plan rządu jeden z ministrów. "

Można i tak. Jeszcze lepiej po prostu jednym rozporządzeniem zlikwidować wszelkie ustawy i nakazać, by jedynym prawem były wyłącznie rozporządzenia.

Linki:

Nasz Dziennik "Uprawnienia premiera bezprawne"

http://www.naszdziennik.pl/index.php?dat=20100716&typ=po&id=po51.txt

Gazeta PrawnaBłąd rządowych legislatorów może zaprowadzić premiera Donalda Tuska przed Trybunał Stanu.

http://www.gazetaprawna.pl/wiadomosci/artykuly/436460,smolenska_katastrofa_prawna.html

Ustawa Prawo Lotnicze:

http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU20061000696

Rozporządzenie Ministra Obrony z 2004 roku:

http://lex.pl/serwis/du/2004/1464.htm

Zmiana rozporządzenia Ministra Obrony z kwietnia 2010 roku:

http://lex.pl/serwis/du/2010/0442.htm