Zapomniani bohaterowie ppłk Józef Chyliński

 Chciałbym przebliżyć jeszcze jedną sylwetkę żpłnierza IIRP, konspiratora dowódcy Pomorskiego Okręgu SZP/ZWZ/AK Podpułkownika Józefa Chylińskiego

Ukończył szkołę powszechną w Rawiczu potem gimnazjum w Kościerzynie (matura 1925 r.). W okresie od 1 września 1925 do 1 lipca 1926 r. był elewem w Szkole Podchorążych Piechoty w Warszawie, gdzie odbywał przeszkolenie na kursie unitarnym. W latach 1926-1928 studiował w Oficerskiej Szkole Piechoty w Ostrowi Mazowieckiej - Komorowie , promowany na stopień podporucznika służby stałej piechoty z przydziałem do 58 PP w Poznaniu (dowodził plutonem w 3 kompanii strzeleckiej I batalionu). Następnie służył w sztabie Okręgu Korpusu nr VII pod dowództwem gen. Tadeusza Kutrzeby.

 
We wrześniu 1939 r. jako dowódca kompanii walczył w obronie Modlina, a po kapitulacji przebywał w obozie jenieckim w Działdowie gdzie został zaprzysiężony przez mjr Józefa Ratajczaka na żołnierza organizacji konspiracyjnej. Po zwolnieniu z obozu przez Niemców w październiku 1939 r. udał się do Warszawy, gdzie powierzono mu obowiązki szefa sztabu podziemnej organizacji wojskowej Służby Zwycięstwu Polski (SZP) na Pomorzu (komendantem Okręgu SZP/ZWZ Pomorze został mjr. Józef Ratajczak). Po nominacji przybył do Torunia na początku stycznia 1940 r. Przełamując liczne trudności (trwała akcja przesiedleńcza i likwidacja "warstw przywódczych"), rozpoczął organizowanie łączności konspiracyjnej do Włocławka, Bydgoszczy i Grudziądza. Kontynuował wcześniej nawiązane kontakty z istniejącymi już związkami konspiracyjnymi, Szarymi Szeregami, "Grunwaldem", Stronnictwem Narodowym oraz organizacją Orła Białego. Powoływał również szefów wywiadu, kontrwywiadu, wojskowej służby kobiet i służby sanitarnej. Od marca 1940 r. organizował sztab Okręgu oraz struktury terenowe. W ciągu tego roku i w latach następnych doprowadził do spotkań Komendy okręgu ZWZ/AK z przedstawicielami organizacji konspiracyjnych w sprawie scalenia z konspiracją podległą Rządowi RP w Londynie. Gdy jesienią 1940 r. został aresztowany Józef Ratajczak (rozstrzelany 28 maja 1942 r. podczas zbiorowej egzekucji koło Magdalenki), Chyliński kierował konspiracją pomorską, mimo braku formalnej nominacji na komendanta. Także i w latach następnych, wobec aresztowań kolejnych komendantów Pomorskiego Okręgu ZWZ/AK na nim spoczywał obowiązek kierowania konspiracją. Od października 1943 r. był szefem Sztabu Komendy Okręgu Pomorskiego AK, którego komendantem został płk Jan Pałubicki "Janusz".

 
W latach 1942-1944 jeździł do Warszawy na spotkania najpierw z gen. Stefanem Roweckim "Grotem", a po jego aresztowaniu z gen. Tadeuszem Komorowskim "Borem", a także z członkami Delegatury Rządu RP na Kraj. 
W Warszawie mieszkała jego żona Irena z domu Jankowska) "Steinowa", "Kamieniczna", która prowadziła skrzynkę kontaktową dla Pomorza, przywoziła meldunki wywiadowcze z Wybrzeża Gdańskiego dla szefa sztabu i z jego polecenia kontaktowała się z przedstawicielami ofensywnego wywiadu dalekosiężnego kryptonim "Lombard" KG AK oraz z wywiadem "Miecza i Pługa". Józef Chyliński przesyłał meldunki wywiadowcze z obserwacji zakładów zbrojeniowych oraz ośrodka doświadczalnego broni "V" w Peenemunde ze szkicami, podpisując je "Kamień", do Komendy Obszaru Zachodniego, który przekazywał je do Biura Studiów Oddziału II KG AK. Wspólnie z Marianem Górskim "Wencel", szefem wywiadu Kedywu i propagandy Komendy Pomorskiego Okręgu ZWZ/AK, zorganizował akcję o kryptonimie "Gotingen-Vulkan"", polegającą na prowadzeniu wywiadu i dywersji na terenie III Rzeszy.

Po formalnym rozwiązaniu Armii Krajowej 19 stycznia 1945 r. nadal pozostał w konspiracji, podejmując decyzję o utrzymaniu wydzielonych ogniw sztabowych. Początkowo był szefem Sztabu Okręgu Pomorskiego Delegatury Sił Zbrojnych (DSZ) a następnie komendantem. Poszukiwany przez władze bezpieczeństwa, nie uniknął aresztowania. Zaskoczony przez UB 24 sierpnia 1945 r. w lokalu konspiracyjnym w Bydgoszczy, wyskoczył przez okno z drugiego piętra, łamiąc sobie rękę. Został jednak wkrótce ujęty i po ciężkim przesłuchaniu przewieziony do więzienia w Gdańsku, aresztowany i oskarżony o "przynależność do AK i próbę obalenia demokratycznego ustroju Państwa Polskiego".

 
Z więzienia został zwolniony 24 lutego 1947 r. Odrzucił propozycję wstąpienia do Ludowego Wojska Polskiego i 4 września 1948 r. nielegalnie przedostał się do Szwecji. 
25 maja 1949 r. został zweryfikowany przez Główną Komisję Weryfikacyjną AK w Londynie jako szef sztabu i komendant Okręgu Pomorze w stopniu podpułkownika.
Jego żona i syn zginęli w czasie Powstania Warszawskiego. 
Od 1951 r. zamieszkał w Toronto w Kanadzie. 
W kwietniu 1987 r. jego prochy spoczęły na cmentarzu w Łodzi. 

http://www.ogrodywspomnien.pl/index/showd/65608