Średniowieczny polski prusak, człowiek orkiestra … (vantomas-galicja 1)
Maryla, śr., 31/03/2010 - 13:12
Historia odwiecznego sporu z Teutonami, wątek Prus, czyli co się działo w czasie wojny trzynastoletniej … Bohaterem tamtych dni jest …
Jan Bażyński (1390 - 1459) był pierwszym gubernatorem Prus Królewskich. Król Kazimierz Jagiellończyk powołał go na to zaszczytne stanowisko w dniu 9 marca 1454 roku. On to m.in. przewodził Związkowi Pruskiemu i stał na czele delegacji Związku Miast i Wsi z Prus, która udała się do Krakowa, by prosić króla o przyjęcie pod opiekę stany pruskie.
Wcześniej, jako młody rycerz zakonu, otrzymał od Krzyżaków bardzo dobre wykształcenie. O jego wrogim stosunku do Krzyżaków zdecydowało perfidne zachowanie Wielkiego Mistrza Zakonu. Na czas, gdy Jan Bażyński przebywał w poselstwie do Anglii i Hiszpanii, opiekę nad jego narzeczoną sprawował Wielki Mistrz. Był tez krzyżowcem, gromił niewiernych gdy gościł na dworze króla Portugalii /walczył na afrykańskiej Ceucie /.Po powrocie okazało się, że mistrz wydał ją za innego rycerza. Od tego momentu Jan Bażyński już na zawsze znienawidził Krzyżaków.
Jan Bażyński nawiązał do tradycji polskich - Towarzystwa Jaszczurowego, które powstało na Ziemi Chełmińskiej w 1397 roku. Na podłożu tego Towarzystwa powstał Związek Pruski w dniu 14 marca 1440 roku. Pod dokumentem elekcyjnym podpisywanym w Kwidzynie widnieje imię Jana Bażyńskiego, chorążego ostródzkiego. Jak pisze Tadeusz Oracki, Jan Bażyński początkowo stał na czele tajnej rady Związku Pruskiego.
Jako przywódca w dniu 21 lutego 1454 roku udał się do stolicy króla polskiego w Krakowie na czele delegacji Związku Miast i Wsi z Prus. Przed królem Kazimierzem Jagiellończykiem wygłosił płomienną mowę prosząc o włączenie do królestwa wszystkich ziemi pruskich. Król przyjął pod swoją pieczę stany pruskie i powołał Jana Bażyńskiego na pierwszego gubernatora Prus Królewskich. Jan został również tajnym radcą króla i wybitnym dyplomatą. Urząd gubernatora pełnił do śmierci, która nastąpiła w 1459 roku.
Jan Bażyński początkowo urzędował w Elblągu, a od 1457 roku przeniósł siedzibę gubernatora do Malborka. W okresie wojen z Zakonem Krzyżackim kierował osobiście obroną Malborka. Jan Bażyński był czołowym rzecznikiem zespolenia Prus z Koroną Polską. Przez Krzyżaków był tak znienawidzony, że próbowano go za wszelką cenę zgładzić. Bażyński był m.in. starostą sztumskim, tolkmickim, otrzymywał także część dochodów z miasta Elbląga oraz z rybołówstwa w Zatoce Ryskiej. Mimo że posiadał tak znaczące dochody sam żył skromnie. Jako najwybitniejszy mąż stanu w Prusach w średniowieczu, położył ogromne zasługi w dziele zespolenia Prus z Polską.
Nie tylko Jan Bażyński, ale cały jego ród wielce zasłużył się w dziele zjednoczenia Prus z Polską. Przez ponad pół wieku Bażyńscy sprawowali najwyższe urzędy w Prusach Królewskich w imieniu króla polskiego.
A tu ogólny rys tej zasłużonej dla Polskości tych ziem rodziny i ich zmagań z Krzyżacką nawałnicą…
Jan Bażyński i jego bracia Ścibor, Gabriel i Aleksander urodzili się w Leszczu koło Dąbrówna w powiecie ostródzkim. Czterej synowie Piotra Bażyńskiego pochodzą z drugiego związku małżeńskiego. Nic nie wiadomo natomiast, co stało się z dziećmi Piotra z pierwszego małżeństwa, w którym miał on dwóch synów i córkę. Sam Piotr wielokrotnie podróżował i brał udział w licznych negocjacjach pokojowych. Jego rozlegle dobra pochodziły z licznych darowizn, a ich powierzchnia osiągnęła 1440 włók ( jedna włóka to 16,8 ha)
Synowie Piotra wychowywali się w Malborku pod okiem wielkiego mistrza Zakonu Krzyżackiego. Jan przed swoją poselską podróżą do Portugalii oddał pod opiekę wielkiego mistrza Zakonu Krzyżackiego swoją narzeczoną. Będąc w Portugalii wsławił się w walce z Maurami i za to w nagrodę król Portugalii pasował go na rycerza. Kiedy powrócił do Malborka okazało się, że wielki mistrz Zakonu Krzyżackiego nie dotrzymał danej mu obietnicy, bowiem jego narzeczoną wydał za innego rycerza. To wielce zasmuciło Jana Bażyńskiego i od tej pory nabrał wielkiej niechęci nie tylko do wielkiego mistrza, ale do całego Zakonu i coraz bardziej zbliżał się do Towarzystwa Jaszczurczego ( powstało w 1397r.),http://pl.wikipedia.org/wiki/Zwi%C4%85zek_Jaszczurczy_(XIV_wiek) a ostatnim przewodniczącym był Gunter z Dylewa zięć Mikołaja Ryńskiego, którego komtur Grudziądza podstępnie zwabił na zamek w 1414 roku i zamiast proponowanej zgody i uroczystego obiadu dokonał jego ścięcia na rynku miasta.
Tego nie mógł mu darować szlachcic z Dylewa k/Ostródy. Między rodem Bażyńskich i Guntera z Dylewa panowały bardzo przyjazne stosunki. Oba dwory były położone w dość bliskiej odległości ( około 20 km). Często się spotykali na różnych uroczystościach, w tym na licznych polowaniach. Kiedy w 1440 roku w Kwidzynie powołano do życia Związek Pruski wszyscy członkowie Towarzystwa Jaszczurczego weszli w jego skład, w tym 13 rycerzy i szlacht z Ziemi ostródzkiej. Jan Bażyński został tajnym radcą i pieczętował się "różą, która była na pierścieniu". Po pierwszym przewodniczącym Związku Pruskiego, Cegenbergu przywódcą zostaje Jan Bażyński. Staje też na czele delegacji szlachty i mieszczan do króla Kazimierza Jagiellończyka, która przybywa do Krakowa w lutym 1454 roku. Król przyjmuje delegację i włącza ziemie w skład Korony Polskiej. Wybucha wojna 13-letnia, która kończy się podpisaniem pokoju w 1466 roku w Toruniu. Jan zostaje w dniu 9 marca 1454 roku powołany na pierwszego gubernatora Prus Królewskich i dokąd jego brat Ścibor nie zdobywa Malborka urzęduje w Elblągu, ale po zdobyciu Malborka przenosi siedzibę gubernatora do Malborka. Umiera w 1459 roku i król na jego miejsce powołuje ŚCIBORA. Ród Bażyńskich w imieniu króla sprawował władzę przez 40 lat. Po tym okresie zdeponował pieczęcie w Elblągu.
Jedynym wyrodnym bratem był Aleksander, który kolaborował z Krzyżakami. Jan za to uwięził go w lochach zamku w Ostródzie, ale po siedmiu miesiącach, gdy zamek odbili Krzyżacy uwolnili Aleksandra. Ojciec Piotr podzielił synów swoimi dobrami. Jan zarządzał dobrami wokół Dąbrówna, pozostali bracia innymi, w tym Aleksander otrzymał majątki: Zwierzewo i Lubajny kolo Ostródy.
Historie tę napisał Tadeusz Peter
http://vantomas.salon24.pl/166834,sredniowieczny-polski-prusak-czlowiek-orkiestra
- Zaloguj się, by odpowiadać
Etykietowanie:
napisz pierwszy komentarz